Siciid Cali Axmed | Saidahmed67@aol.com | Ottawa, Canada

Janaayo 18, 2003

Silsiladii :Dhibaatooyinka Qurbaha
Dhacdaddii Norway

Waxa aan si murggo leh u akhriyay wararkii maalmihii tagay ku soo baxayay joornaalda kuwaas oo sheegayay in nin Soomaliya oo deggan wadanka Norway uu dilay xaaskiisii iyo laba caruura oo uu dhalay. Dhacdadaas murugada leh ayaa igi riixday qorida qoraalkan.

In lagga wada hadlo laggana faalooddo dhibaatooyinka Soomaalidda qurbaha ku nool (aragtidayda) waa arin muhiima oo u baahan in xal u helistiisa uu waxgaradka iyo hogaanka jaaliyadu isku mashquuliyo. Badiba dadka sheegta in ay yihiin hogaamiyayaasha jaaliyaddu sidaas oo kale waxgaradka jaaliyadu waxa ay waqtigooda intiisa badan galiyaan ka hadalka mushkiladaha iyo siyaasadaha dhulkii laga soo qaxay. Waxa sidaas oo kale la mida aaladaha loo adeegsado wacyi galinta bulshada sida internetka, joornaalada iyo idaacadaha. Hadii aad u fiirsato maqaalda ay Soomaalidu ku qoraan boggoga internetka iyo joornaaladooda, sidaas oo kale hadii aad u fiirsato doodaha iyo barmaamijyada laga sii daayo idaacadaha jaliyadda waxa aad arki in 99 % ay yihiin qaar ka hadlaya dhulkii aan ka nimid. Dhibtu ma aha (sidaan u arko) in waqti la galiyo dhibaatooyinka dhulkii aan ka nimid iyo in dadkii iyo dalkii aan ka nimd wax loo qabto; dhibtu waxa ay tahay in aynu waqti aad u yar galino dhibaatooyinka inagu hasyata degaamadan cusub ee aynu soo deganay .

Muhiiimadaa aan sheegay ee mawduucani leeyahay aniga oo ka duulaya ayaa waxa aan sanadkii la soo dhaafay qaar ka mida booggoga Soomaalida ee internetka ku qoray maqaalo dhawr ah oo aan ku soo bandhigayay qaar ka mida dhibaatooyinka Soomaalida qurba jooga ah. Bilihii la soo dhaafay qoridda maqaaladaa waan ka caajisay laakiin musiibadan ka dhacday Norway ayaa mar kale waxa ay igu riixaday in aan ku soo laabto qoraaladii silsiladdan. Maqaalkanina waa mid ka midda silsiladaas, waxaanan mar labaad dib ugu jeleeci doonaa qaar ka mida asbaabaha dhaliya dhibaatooyinka caa’iliga ah ee reerka Soomaaliyeed ee qurbaha deggan.

Qof kasta oo indhihiisa u fura xaalada Soomaalida qurbaha ku nooli waxa uu arkayaa in khilaafaadka caa’iliga ahi uu mudooyinkan danbe ku sii kordhayo jaaliyada dhexdeeda. Muddo markii aan eeg’eegayay asbaabaha dhaliya khilaafaadka caa’iladaha Soomaalidana waxa ii soo baxaday in laba arimooda ay asaas u yihiin :

1. Ninka Soomaaliyeed oo Gabay Doorkiisii : Muddo 10 sano ah oo aan ku noolaa wadankan aan deganahay waxaan ka qayb galay shirar badan oo lagu wacyi galinayo jaaliyada, waxyaabaha aan la kulmayna waxa ka mida in marka uu kulanku yahay mid siyaasad iyo maamul lagaga hadlayo in raggu ay soo buuxiyaan goobaha kulamada, hadiise uu kulanku yahay mid lagagga wada hadlayo dhibta ubadka, mushkiladaha caa’ildaha iyo guud ahaanba dhibaatooyinka ijtimaaciga ah ee jaaliyada waxa aad arki in cadadka ragga ah ee iminayaa uu aad u yaryahay. Marka aad waydiiso dumarka(oo ah kuwa ugu badan ee gobahaa yimaadana) sababta ay ragii u iman la yihiin kulamadan muhiimka ahna waxa ay ku jawaabi “aabayaashii ma joogaan wadanka” ama “qaad ayuu ku maqanyahay”, amaba “waan dagaalanay oo waan kala noolahay”. Waa aragtidayda markaa in khilaafaadka ka dhaca reeraha qaarkood uu asaaskoodu yahay maqnaanshaha(XISIGA ah ama JISMIGA) ee aabaha.

2. Dhibaatooyinka Nafsiga Ah ee Ragga : Waxyaabaha kale ee keena khilaafaadka caa’iladaha waxa ka mida in aanay dumarku fahmin ama qadarin dhibaatooyinka nafsiga ah ee ragga. Sidii aan maqaal hore ku sheegay wadankii markii la joogay masuuliyadaha ragga waxaa ka mid ahaa in uu masuul ka ahaa masruufka reerka. Isaga ayaa masruufku saarnaa. Masruufkuna waxa uu awood u siin jiray hogaaminta reerka. Dhulkan markii la yimid waxaa dhacday in duruuftu aanay u saamixin in ragga qaarkood doorkii Ilaahay saaray gutaan. Masruufkii reerka ee ninka lagu suggi jiray waxaa dhacda in mararka qaarkood in ay dawladu bixiso, mararka qaar waxa laga yaabaa in hooyadu noqoto ta aqalka u xoogsi tagata. Arinkani waxa aad odhan kartaa waxa uu dhaawac gaadhsiiyay xaalada nafsi ee qaar ka midda raga duruuftani ku dhacday. Hadii uu khilaaf yari ka dhaco aqalka, waxa dhacda in ninku uu ku tuhmo reerkiisa in sababta ay isugu waalaysaa ay tahay “shaqo la’aanta haysata iyo masruufka dawlada laga helo. Waxa laga yaabaa in buuqa noocani uu marar badan sababo in ragga qaar ay ka tagaan aqalka amaba sida yidhaahdaan qaarkood in “ bustaha dibada loo dhigo. Waxa aan u jeedaa in aan idhaahdo faham la’aanta aan la fahmin isbadlka ku dhacay qoyska Soomaaliga ee qurbaha iyo iyaga oo dumarku aan aad u fahmin saamaynta ay arinatani ku leedahay xaalada nafsiga ah ee aabaha Soomaaliaga ah ayaa marar badan dhalisa khilaafaadka caa’iliga ah e ku sii badanaya qurbaha.

Gabagabadii: labadaa arimood iyo kuwa aan hore ugu sheegay maqaaladii hore ee mawduucan waxa ay saamayn wayn ku leeyihiin nolosha qoyska Soomaaliga. Marar badan dhibatada waa la xakameeyaa, marar kalena waxa ay ku dhamaataa kala tag, mararna waxa ay ku dhamaataa xadhig. Arinta cusub ee soo biirtay waxa weeye in ay keeni karto mararka qaarkood geeri .

Dhacdadan Norway waxa ay bararujin u tahay dadka Soomaaliyeed ee qurbaha deggan. Waxaanay inagu baraarujinaysaa bal in aan dib u eegnop xaaladeena iyo xaalada aqaladeena

.Waxaan ilaahay u baryayaa in inta geeriyootay uu ALLE u naxariisto, intii ay ka tageena waxaan ALLE uga baryaynaa in uu samir ka siiyo.

 

Qoraalkii 5aad... |  Qoraalka 7aad....

Mahadsanidin

Copyright & Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri

.... Copyright & Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri

.....Kulaabo bogga hore ee  www.somalitalk.com