w w w . s o m a l i t a l k . c o m
|
SOMALITALK
-
CANADA
|
Mushkiladaha Soomaalida Qurbaha (8)
Siciid
Cali Axmed |
Saidahmed67@aol.com
| Ottawa, Canada
August 18,
2003
Xalalka Mushkiladaha Ubadka : Tarbiyad Toosan
Maqaalkii ugu danbeeyay ee mushkiladaha Soomaalida
qurbaha waxa aan kaga soo hadalay qaar ka midda mushkiladaha ubadka
Soomaalida ee qurbaha ku barbaaraya. In kasta oo aan jeclaa in aanan ka
leexan manhajkii aan u qorayay maqaaladan (oo ahaa in marka hore aan soo
bandhigo dhibaatooyinka ugu waaweeyn ee haysta jaaliyada ka dibna aan
xigsiiyo wixii aan xal u arko) hadana dhibaatooyinka ubadka oo maalinba
maalinta ka danbaysa sii badanaya iyo iyadoo mushkiladahaasi ay u baahan
yihiinn xalal degdega ayaa waxaan maqaalkan ka leexan doonaa manhajkaas,
waxaanan isku dayi in aan akhristayaasha qormadan iyo kuwa soo socodaba aan
kula wadaago talooyin aan is leeyahay waxa ay wax ku soo kordhin kartaa
toosinta iyo badbaadinta ubadka Soomaaliyeed ee Galbeedka ku barbaaraya..
Talada Kowaad : Cabsida Alle
Soomaalidu waa dad Muslimiin ah, dhib kasta oo haleeshana
waa in ay xalkeeda ka raadiyaan diintooda. Qofkii fahma diinteenuna waxa aan
ka qarsoomayn in Cabsida Alle ay tahay xalka lagu furdaaminayo
dhamaanba mushkiladaha bulshada oo dhan. Balamaha uu Alle kitaabkiisa ku
sheegay kuwaas oo aanu marnba ka baxayn waxaa ka midda “ Qofkii
Alle ka Cabsada, in mashkilad kasta uu Ilaahay waddo uu uga baxo u
furrayo”,
“Qofkii Alle Ka baqa in Alle
arimihiisa fududaynayo”,
“Qofkii
raba in caruurta uu
Alle u ilaaliyo in uu Alle ka baqo”.
Balanqaadyadaas iyo kuwa kale oo macnahaas xambaarsani waa qaar ka buuxa
kitaabka Ilaahay iyo axaadiista Nabigiisa (csw). Sidaa daraadeed in ubadka
lagu barbaariyo cabsida Alle iyo jacaylkiiisu waa xalka mushkiladaha
ubadkeena, waayo ilmo ilaah ka baqayaa Gang ma noqodo, ilmo ilaah ka baqayaa
drug ma qaato, ilmo ilaah ka baqayaa ma sinaysto, ilmo ilaah ka baqayaa wax
ma dilo. Midda kale, waa in caruurtu inta ay yaryaryihiin lagu barbaariyo in
ay u hogaamsamaan qawaaniiinta Alle iyo in ay ilaaliyaan xuduudiisa. Xadiis
uu soo arooriyay Tarmidi oo ku sugan kitaabka Arbiciinka ee sheekha la
yidhaa Nawawi ayaa waxa uu ina tusaalaynayaa in Nabigeenu caruurtu inta ay
yaryaryihiin uu ku tarbiyadayn jiray ilaalinta xuduuda Ilaahay iyo
mabaadiida waaweeyn ee caqiidada Islaamka oo ay ka mid yihiin in ilaahay oo
kaliya lagu tiirsanaado iyo in la ogaado in wax aanu Alle rabin aanay
dhacayn. Tusaalooyinka diinteena waxaa ka midda in caruurta inta ay
yaryaryihiin la baro salaada. Waayo ilmahu hadii inta uu yaryahay caadaysto
Salaada tukashadeeda waa ay u fududaanaysaa in uu ilaaliyo salaada marka uu
waynaado. Dhaqankasta oo wanaagsanina waa sidaa salaada oo kale. Iyadoo
kooban waa in caruurtu inta ay yaryaryihiin cabsida Alle iyo jacaylkiisa
quluubtooda lagu beero waana in aan lala sugin arinkan inta ay ubadku ka
korayaan waayo haday ubadku kugu ag waynaadaan iyaga oo aan tarbiyadan
iimaaniga ah lahayn way adagtahay in la badalo dhaqankooda marka ay
waynaadaan khaasatan kuwooda ku dhex barbaaraya mujtamacyada ay ku yrayihiin
Muslimiintu.
Talada Labaad : Waalidku tusaale Fiican Ha noqdo
Waalidku waa in uu tusaale fiican u noqdaa ubadkiisa.
Tusaalaha fiicani waxa uu ka mid yahay qaababka ugu toosan ee hooyada iyo
aabuhu ay tarbiyada wanaagsan ugu gudbiyaan ubadkooda. Tusaale ahaan hadii
aan aabaha iyo hooyada midkoodna aanu tukan, runtii way adkaanaysaa in
caruurtooduna ay tukadaan. Caadooyinka xunxun ee caruurtu waalidkood ka
qaataan waxaa ka midda beenta, khiyaamada, balwada iwm. Sidaas oo kale waxa
ay ubadku ka qaataan waalidkood cadooyinka wanwanaagsan sida runta, amaanada,
deeqsinimada iwm. Waxa la soo wariyaa in uu maalin Nabi Maxamed (csw) arkay
hooyo inankeeda u yeedhaysa oo ku leh hooyo HOO (yacnii doonaysa in ay wax
siiso), nabi Maxamed (csw) wuxuu waydiiyay waxa ay rabto in ay siiso
ilmahaas ?. Waxa ay ku jawaabtay “timir ayaan rabaa in aan siiyo rasuulkii
Allow ”. Wuxuu nabigu markaa u sheegay hooyadaa in hadii aanu arinkaasi run
ka ahayn uu Ilaahay agtiisa BEENALAY u qori doono. Xadiiskani waa
baraarujin uu Nabigu(csw) ku baraarujinayo hooyadan iyo Muslimiinta oo
dhanba in la iska ilaaliyo qaladaadka caruurta agtooda lagu samayeeyo, waayo
caruurtu si fudud ayay markiiba ugu dhagaan dhaqamada qaldan ee agtooda lagu
sameeyo. Cilmi baadhisyo badan oo lagu sameeyay caruurtuna waxa ay
sheegayaan in asbaabaha ubadku ay u kharibmaan ay ugu wayn tahay in ay
waayaan waalid ay tusaale fiican u noqda. waxaana muhiim ah sida ay Culimada
tarbiyadun inoo sheegaan in caruurtu aanay qaadan waalidka hadalkiisa hadii
ficilka waalidku uu yahay mid khilaafsanyahay hadalkiisa. Sidaa daraadeed
taladayda labaad waxa weeye in laga fiirsado ficilada caruurta lagu ag
samaynay iyo in ficiladaasi noqdaan qaar wanaagsan oo raadeeya nolasha
caruurteena .
Gabagabo:
Labdan talo waa xalalka asaaska u noqon kara mushkiladaha
ubadkeena, hadii Alle yidhaa dona maqaalka soo socda ayaan ku eegi doonaa
xalal kale oo camali ah oo arinkan ku saabsan .
Qoraalkii 7aad... |
Qoraalka 9aad....
Mahadsanidin
Siciid Cali Axmed
Saidahmed67@aol.com
Ottawa , Kanada
Faafin: SomaliTalk.com
Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan
....
Copyright
& Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri
.....Kulaabo bogga hore ee
www.somalitalk.com
|
Powered by
www.SomaliTalk.com All About Somalia and More...
|
>>
Usheeg Asxaabtaada
|
|
|