Caydh ama Saboolnimo

Soomaalida qurbaha soo degtay badiba waxa ay ahaayeen dabaqadii ugu saraysay Soomaalida xag dhaqaale iyo xag tacliimeedba. Qaxootinimadu waxa ay sababtay in  isbadal wayni uu ku yimaado arinkan. Halkii ay ka ahaayeen dabaqada ugu sarysa mujtamca waxa ay badiba ka mid noqdeen dabaqadaha ugu hooseeya ee mujtamcayada ay la soo degeen. Isbadalkan dabaqadeed ee ku dhacay nolosha qoyska Soomaaliga aragtidayda aad looma fahmin. Si kor loogu soo qaado maceeshada aqalka waxa dhacday in ay qoysku isku dayeen in ay helaan qaabab (habab)  lagu kordhiyo dakhliga qoyska. Hababkan waxa ka mida kii aan kaga soo hadalay maqaalkii hore (hooyada kaliga ah). Waxa kale oo ka mida in  hooyooyin badani ay bilaabeen in   ay xoogsi tagaan. Mararka qaarkoodna waxaa dhacda in ay raggu u shaqa tagaan meelo ka fogfog meelaha ay qoyskoodu ku noolyihiin. Arimahaas oo dhamina waxa ay dhaawac ku keeneen xidhiidhka qoyska iyo tarbiyada ubbadka.

Khilaafaadka Qoyska

Khilafaadku waa shay dabiiciya oo ka dhexdhaca aqal kasta. Lakiin waxa jira khilaafaad ay sabab u yihiin duruufaha qurbuhu. Khilafaadka ugu waaweeyn ee Soomaalida qurbaha deggan waxa ka mida in ninku uu xaaskiisa ku tuhmo in ayna u ixtiraamayn sidii ay u ixtiraami jirtay waqtigii dhulkii la joogay. Waxa ka mida in ninku is tusiyo in xaasku ay kula tartamayso masuuliyada aqalka. Waxa ka mida in ay gabadhu is tusiso in ninku uu aqalka iska dhex fadhiyo wax caawimo ahna aanu ku siinayan korinta caruurta iyo shaqada aqalka oo dhan. Khilaafaadkaa yar yar ee kor ku qoran iyo kuwa la mida  oo aan sidaa u waa weyneeyn ayaa waxa ay mararka qaarkood keenaan in Boolis la isugu yeedho oo raga qaar ku mutyastaan xadhig taas oo keenta in raga ay ku dhacdo arintaasi ay kaba tagaan aqaladoodii .

Balwada

Balwadu waxa ay ka mid tahay arimaha keena khilaafaadka qoysaska . Dhibaatooyinka bulsho ee Soomaalida ku haysata dibad iyo guddaba aragtidayda  waxa ka mida balwada Qaadka taas oo  lagu ibtileeyay in aan yarayn oo ka mida raga Soomaaliyeed. Markii wadankii la joogay waxaa dhici jitrtay in ninku uu ku cuno qaadka lacagta uu soo shaqaysto ama soo shaxaado. Waxa ay arintani mushkilad noqotay marka uu ninkii doono in uu ku qayilo waxoogaaygii yaraa ee reerku soo xamaalanayeen amaba macaawinadii yarayd ee ay ka helayeen dawlada taas oo aan quudka reerkaba  ku filayn. Waxa aan arkay reer Soomaaliyeed oo 8 caruura haysata oo ku kala tagay ninkii oo raba in uu qayilo iyo gabadhii  oo leh lacagta caanaha caruurta kuma qayilaysid. Balwada qaadku waxa ay ahaan jirtay mid ku kooban ragga Soomaaliyeed laakiin maalmahan danbe waxa soo badanaya hadalada sheegaya in musiibadani ay qaar ka mida dumarka Soomaaliyeed u gudubtay.

Balwadaha kale ee dhaawaca soo gaadhsiiyay xidhiidhka qoyska waxa ka mida balwada loo yaqaan badeecada oo iyadu noqotay arin dumarka qaarkood ay aad u isticmaalaan wadamada qaarkood. Sidaas oo kale waxa jirta arin ayna dad badani u arag balwada laakiin aniga ila ah balwad taas oo ah xafladaha ay dumarku ku soo jeedaan habaynkii, xafladahaasi ha noqdaan xafladaha aroosyada amaba ha noqdaan xaflado kale oo munaasabooyin kale loo samaystaba.  

Gabagabo

Arimaha aan maqaalkan iyo kii ka horeeyayba kaga hadalaya waa turunturooyin horyaala aqalka Soomaaliyeed. Hadii aan la dawayn ama  laga hor tagina waxa ay saamayn wayn ku yeelan doonaan mustaqablaka jaaliyada Soomaaliyeed.