Qaybtii 1aad

Soodhaweyntii Tigreygu uma noqon wiilka mid uu uga diirsado duxdii salaanta Carabta, laakiin dhoola cadeynta Tigreyga dheef raac ayaa u geysay, runta maanta haysatana waa mid uusan is rogrog uga siiban Karin. Tigreygu waxay kahayaan wiilka dokumenti uu ku fuliyey falal isagoo dalal dibedaa hanti ugaqaatay. Maadaama isagu gacanta isu geliyey tigreyga, wax garawshaana uusan kahaysan dadkiisa, waxaa la doorsiiyey wiilka in gacanta loo geliyo dal isaga iyo aabihiisba ka tirsanaya dibendaabyo ay u geysteen, ama inuu ilaalada Tigreygaku hoos jiro oo danta Tigreyga iyo saaxiibada ku lamaansan inuu si daacad ah ebed ugu noqdo adeegooda. Haddii uu fulin waayo howlahaasna loo heysto isaga qiyaamooyinkii laga tebenayey isaga iyo aabahiisba.

Wiilku isaguna sida korneylka ayuu gudbiyey in degaanka Muqdisho ay gacanta ugu jirto wadaado asal raaca loona baahan yahay in lagu daro saldhigyada la duqeynayo, haddiba Tigreygu ay ku guuleystaanka dhaadhicinta mashruucaas wadamada reer galbeedka.

M.Yalaxow

Mudane Cali Mahdi oo dareensanaa dhiibatada tigreygu ay ku hayeendowladiisii, taas oo ku salaysnayd hurinta dagaaladii Xamar oo ay hub isugudhiibayeen dadka walaalaha, ayuu xaajigu inta uu ka hor yimid maamulkiisaas,wuxuu haddana ku yiri Xamar kuma aadan dhalane ka tag, oo aad Cadale halkaasnaka tali. Wadaadka waxaa madaxiisa qaaday balan qaadyada Tigreyga oo ay kuleeyihiin dhawaan waxaan wada qaadeynaa dulaan wada jira, hogaamiye walbanaisaga ayaan awooda u dhiibeynaa degaankiisa. Ma jirto qof dal leh ama qabiildegaan leh. Qofku wuxuu milkiyadeeda yeelan karaa cad dhula oo uu ku noolaado ama ku shaqeysto, wuxuuna qofku aduunka uga guurayaa dhul yar oo qabriya. Marka fikrada oranaysa anigaa dhulka leh waa mid aan qoto dhereyn, sababna u ahayd in degaano badan oo ay wada degaan qabiilo kala duwana oo wada noolaasho ku dhisanSoomaalinimana ay ka dhexeysay masiibooyin ka dhalisay 10kii sanno oo la soogudbey.

Aragtidaas kusalaysan sinji kala sooca loo adeegsanayo qabyaalda ayaa ah mid soo socotay waqti dheer, lagana yaabo dad aan yareyn ee si fog aan u fekereyn iney soojiidatey xiliyadii ay heerka sare gaareen colaada dagaaladii sokeeye. Laakiin waxaa mudnaan leh in xaajigu uusan dareemin in xaajada taala xereda salkeeda oo laga reebi la'yahay uu yahay qalad inta fekereysa ay ku waano qaateen waayo aragnimadii laga helay dagaaladii sokeeye.

Haddana la soo gaaray waqtigii dhalaan raaca iyo dhabta la kala dooran lahaa. Xajigu wuxuu hilmaamay Tigreygu sida wadama badan inuusan lahayn dan, saxiib iyo axdii joogtaa. Waxaa arrintaas tusaale u ah in Xajigu laf ahaantiisu uu liska ugu jirey Tigreyga 1996, waqtigaas oo raadinaysey taageerada Hussein Caydiid, isla markaasna ay dunidauga raadineysay taageerada ay kula dagaalameyso wadaada argagisadaa.

Masuuliyiinta DKMG waa iney gabaadka raadsadaan wadamada Ruushka, Fransiiska iyo Shiinaha si ay uga hortagaan in dhawaaqooduku dhacaan dhego dareenkoodu waqtigan uu ka sii jeedo, isla markaasna ku howlanxulafeysi ka dhana. Tigitaanka madaxda sare ee DKMG ay ku tagaan boqashowadamadaas waxay astaan u noqon kartaa in wixii xaqiijin looga baahdoSoomaaliya ay iyagu xaqiiqdooda soo raadin karaan, wixii xadgudub ku ahna lagacodsan karo inay ka tageeraan xal u helideeda. Reer galbeedka maanta waxba ucalaamadeysan, qorshe aan sahal waqtigan ku bedelmeynaa meel ayuu u yalaa markawaxaa haboon inaan waqti badan lagu lumin dhego u raaraca meel kale, inkasto ayrunta dhabtaa la socdaan. Maanta sidii loo badbaadin lahaa dalka Soomaaliyeedxalkeedu kuma jiro in la aado dhinaca reer galbeedka ama dhegaha loo raariciyodanaha Tigreyga. Waxaa haboon in iskaashiga dunida dhexdhexaadkaa la xoojiyoinkasto aysan lahayn siyaasad culaab leh, lana dareensiiyo cadaalad daradadadka Soomaaliyeed lagu hayo. Haddii reer galbeedku ay daneynayaan dalka Soomaaliya waxey tilaabo wax tar leh ka geysan lahayeen bilowgii burburka Soomaalida ku yimid bilowga sannadkii sagashanaadka.

-Dhammaad-

Kulaabo Qaybtii 1aad