Daabaco
Boggan | Print |
Geedi:
Horta qofka afka dowladda ku hadli kara aniga waaye. Cid kale kuma
hadli karto afka dowladda. Warka rasmiga ah anigaa sheegaya. Qof
kasta kama hadli karo dowladda arrimaheeda. Anigu waxaan iri
baaritaan baa lagu sameynayaa arrintaas, guddi baana u saaray.
Guddigii oo aan keenin wax natiijo ah lagama hordhici karo. Waxaan
aniga u arkaa dadka weerarkaas fuliyey inay ahaayeen dad aan dowlad
rabin.
GUJI.... |
|
1894 ayaa heshiiska loo yaqaab "Tripartite Accord" waxaa
wada garey Ingiriiska [Great Britain], Talyaaniga [Italy], iyo
Itoobiya [Ethiopia], kaas oo kusaabsanaa dhulka Soomaaliya.
Talyaaniga waxaa lasiiyey dhulka soo eegaya badweynta Hindiya oo
waagii dambe loo bixiyey Italian Somaliland. Heshiiskaasu
wuxuu aqoonsaday in Mililikh [Menelik] uu qaato dhulka galbeed ee
Soomaaliya ee loo yaqaan Ogaden.
|
GEEDIYOOW
SOOMAALI GEFBAAD KA GASHAY
Rabbiga ina ahaysiiyeybaa mahad leh magaciisa
ayaanan ku bilaabayaa naxariis iyo nabad gelyo korkisa ha ahaato Rasuulkeenii
suubanaa
Tan iyo maalintii gumaystayaashu ay soo galeen
geeska Afrika Abbaarihii 1880naadkii waxa ay shacabka soomaligalbeed ee ku
dhaqan Ogadenia ku jireen dil, xidhay, jidhdil, nolol xabaal iyo in la waayo
jaan iyo cidhib meel ay dhigeen hanado iyo gabdho lagu hanwaynaayi dhibkaas oo
ay Itoobiya oo xoog ku haysataayi.
Waxaa lagu hayey ilaa hadana lagu hayaa dhamaan
wax kasta oo lagu dulayn lahaa jiritaanka shacabka, haba ugu danbayso 8 ruux oo
todobaadyadii ina dhaafay isku mar lagu dilay magaalada Famadaw ee gobolka
Dhagaxbuur iyada oo aysan jirinba wax ay galabesadeeni.
Hadaba dhibaatooyinka ka jira Ogadenia oo ah
mid aad udaran kana warhayaan dhamaan soomaali ayaa waxa qaadan waa noqotay
hadalii Geedi kaga jawaabay suaal uu waydiiyey muwaadin soomaaliyeed, taasi oo u
dhignayd mawqifka xukuumadiisu ka qaadatay dhulalka soomaaliyeed ee wadamada
dariska ahi xooga ku haystaan.
Runtii inkastoo aysan jawaabtii Geedi ka
bixiyey suaashaas aysan wax is bedel ah ku keenayn maskaxda soomaaliga fayoow
ayaa waxa weeyaan mid ka dhawaajinteeda laga xumaado ahna meel ka dhac aad u
wayn, waayo waxaa dareemi kara dhib ka uu leedahay hadalkaas hawlyaraanta uga
soo yeedhay Geedi soomaaliga lagumaysto maalikan maanta ah iyo walaalkiisa
dhifka ah ee si wayn u ogaa xaalka uu ku waabariistay subaxaas, bal qiyaas sida
uu uga murugooday walaalka Itoobiya dubaha madaxa kala dhacaysaayi hadalkaas?
Runtii aad ayay maanta noogu darantahay in
madaxda Soomaaliyeed ee aan hiilka ka sugaynaayi na dhahaan way xornimo qaateen
kana been sheegaan xaalada dhabta ah ee aan ku suganahay maanta, waxaan jirina
ka sheego xaalada aanku jirno garab iyo dhiiri gelin aad u wayna u hooyo cadawga
aan ifka ku leenahay ee aan uga bara kacnay dunida halkii Eebe nagaga beeray ee
ay awoow yaasheen ku dhasheen.
Waxa ah arin aan la iloobi karin xaalada saaka
lagaga waabariisto Godey iyo sida uu walaalka soomaaliyeed ee madaxda noo ah
ahna ninka keli ah ee aan maanta sugaynaayi si jees jees ah nooga sheego wax aan
jirin naaguna sii cadaadiyo cadaabka ifka xaalada la odhan karo ee aan ku
suganahay.
Runtii hadalkaas aadbaanu uga xunahay waxaanan
leeyahay geediyoow weli maanaan xoroobin belse way dhowdahay insha allaah, tabar
aan lahaanaba inta aan ifka joognona waan u dagaalamaynaa xoriyada dayna maayo
walaalka fayoow ee soomaaliga ahi hiilimaadka uu nala garabtaagan yahay ilaa aan
helayno xoriyad buuxda waxaanse Geedi uga digi in uusan taariikh xumo kala tegin
jagada hada uu ku magacaaban yahay waxaanan leeyahay maadan fahminba haybada
dhulka( teritorial integrity of somalia) waayo iska daa Ogaden iyo NFD oo ka
mid ah dhulka soomaliyeed ee maqan e, kii joogayba maadan dhahdeen waan
aqooonsan hadii aad fahamsantahay Axdiga dalka waxaanan ku leeyahay GEEDDIYOOW SOOMAALI
GEFBAAD KA GASHAY waana mid kuu taala abidkaa.
xoriyada Geedi nagu sheegay
Halkan
ka akhri waa in yar oo kamid ah cadaadiska Itoobiya ku hayso shacabka
Ogadenia.
Hereri Haji
hereri01@hotmail.com
Faafin:
SomaliTalk.com | Nov 17, 2005
|