Daabaco Boggan | Print

Jaaliyada Soomaalida iyo wasiirada Qaxootiga Sweden oo kulmay  

• Barbro Holmberg: "Wixii aan qaladnay waan saxeynaa" 

Warbixintii: Ikraam Cali-kaar

Stockholm - Sweden

ikraam@journalist.com

 

Jaaliyada Soomaaliyeed ee ku dhaqan magaalada Stockholm ee caasimada wadanka Sweden ayaa waxaa maalintii shalay aheyd usuuragashay iney kulan gaaban la yeeshaan wasiirada u qaabilsan socdaalka iyo qaxootiga (Minister of Migration) ee Barbro Holmberg. Kulankan oo ahaa mid si weyn loowada sugayey ayaa wasiirada iyo xubnaha jaaliyada isla hadal qaadeen arrimaha la xirriira qaxootiga Soomaaliyeed ee wadankan oo sanadihii ugu dambeeyey ay dhibaatooyin soo wajahday kadib markii laanta socdaalka ay soo saartay go'aano gebi ahaanba looga mamnuucay in soomaalida la siiyo sharci ku jooga wadanka Sweden.

 

Ugu horeyn wasiirada oo u muuqatay mid fur furan hadalka iyo kaftankana la qeybsaneysay xubnihii jaaliyada ayaa mudane C/qaadir Makaraane uga waramay aasaasidi  Urrurka isbaheysiga ummadda Soomaaliyeed oo iyadu ah jaaliyada keliya ee kulmisa dhamaan jaaliyadaha soomaalida ee dalkan dhaqan. Waxa uu sidoo kale ka hadlay sida dowlada Sweden iyo xisbiga talada haya ee Social demokrat-ka ay marqura u badaleen wejigii lugu yaqiinay oo ah inuu taakuleeyaan dadka shisheeyaha. Wasiirada oo ka hadleysay kulankaas ayaa sheegtay iney aad ugu faraxsan tahay iney kulan la yeelato jaaliyada Soomaalida oo iyadu fikrado kala duwan ka aaminsaneyd guud ahaan soomaalida iyo dalka Soomaliya, waxaana ay sheegtay iney jiraan qaladaad badan oo laga tirsanayo wasaarada ay madaxda ka tahay. "Waan saxeynaa wixii qalad ah ee dhacay, qof kasta oo magangalyo doon ahna waxaan codsigiisa qaxootinimo ku tixgelineynaa daruufaha jira ee u diidaya in wadankiisa dib loogu celiyo" ayey tiri Barbro Holmberg oo hoosta ka xariiqday in wixii ka dambeeya 31 bisha maarso ee sanadka dambe guud ahaan isbadalo lugu sameyn doono laanta socdaalka islamarkaasina aysan qaxootiga dalalkooda dagaalada ka jira aan dib loogu celineyn, taasoo macnaheeda tahay in xaalada dalka Soomaaliya ay tahay mid la isku haleyn karin ,qaxootiga Soomaaliyeed ee tiradooda dhantahay 3000 ay intooda badan heli doonan sharci ku joooga dalkan Sweden. 

 

Cali Duluxow oo ah wakiilka matalayey sharcilaawayaasha Soomaalida Sweden ee magaalada Stockholm iyo nawaaxigeeda ayaa wasiirada weydiiyey sababta dowlada Sweden ay soomaalida ugu soo rogtay. sharciga kumeel gaarka ah, Wasiirada oo ka jawaabeysay su'aashaas ayaa sheegtay inuu ahaa go'aan qaldan oo lugu deg degay arrimahaas iyo kuwo kaloo badan ay kamid yihiin qaladyada dib loo saxayo.

 

"Markaanu aragnay soomaali badan oo sharci lasiiyey iyo kuwii horey u heystay dhalashada wadankaan iney Soomaaliya dib ugu laabteen  dhibaatana aysan kala kulmin dalkooda, ayaanu go'aansanay inaan xadidno sharciyada magangalyo doonka ah ee la siinayo soomaalida taasoo ah in meelaha ay ka jiraan maamul goboleedyada ay ka amni wanaagsan tahay koonfurta Soomaaliya" ayey tiri Barbro oo ka jawaabeysay su'aal aheyd. Maxey tahay sababta kaliftay inaad sharciga u diidaan soomaalida  qaarkoodna aad celisaan?. Jawaabta su'aashan ayey xubnihii jaaliyada u sheegeen wasiirada in Soomaaliya weli amaankeeda xasilooneyn nabada ay xustay ee ka jirta maamulgoboleedyada dalka ay tahay mideey ku aaman yihiin, balse celinta qaxootiga Soomaalida ee waqtigan ay tahay mid u baahan inaan lugu deg degin, maadama dowladii lugu soo dhisay dalka Kenya ay amaan darri darteed cagaha u soo dhigi weysay dalkeedii hooyo taasoo wasiirada lafteeda ay carabka ku dhiftay inaan soomaalida dalkooda loo celin karrin, islamarkaasina ay ka codsatay madaxdii isbaheysiga iney markale kulan iskugu yimaadan si arrimo badan oo qabyo ah looga wadahadlo.

 

Barbro Holmberg oo ah wasiirada u qaabilsan qaxootiga dalkan ayaa sheegtay in isbadalada durba la sameeyey ay kamid tahay in 30% shisheeyaha magangalyo doonka ah la siiyey sharciga daganaanshaha wadankan soomaalidana ay qeyb ahaan u heleen 3%. Kulankii jaaliyada Soomaalida iyo wasiirada oo arrimo badan la isla soo hadal qaaday, ayaa guud ahaan kulankaasi noqday mid ahmiyad gaar ah la siiyey qaxootiga ku dhibaateysan wadankan oo qaarkood caafimaad darro iyo shaqo la'aan soo wajahday.

"Waxaan kuu sheegaya inaad  toddobaadka dambeba aad raadsan karto shaqo qaxna u leedahay inaad shaqeysato cid sharci  la'aan kuu diidi kartana aysan jirin" ayey tiri Barbro oo hadalkaas u sheegeysay Cali Dilaxow oo wakiilka sharcilaawayaasha oo mar uga waramayey wasiirada in xitaa aysan shaqeysan karin oo ay yihiin maxbuusayaal ku jira xeryo qaxooti, goobaha caafimaadna aysan ka heli karrin daawooyinka ay doonayaan marba hadaaney sharci laheyn.

 

Ugu dambteyntii kulankii wasiirada iyo madaxda urrurka isbaheysiga ummada Soomaaliyeed ayaa ku dhamaaday jawi wanaagsan iyadoo wasiiradu ay u balan qaaday in dadka Soomaaliyeed xaqa kaman ay heli doonaan laakin ay u baahan yihiin dulqaad iyo samir. Kulankan ayaa waxaa dhanka soomaalida goob joog ka ahaa C/qaadir Makaraan ah gudoomiyaha Isbaheygsiga, C/qaadir Loonge, Cali Dilaxow, Khadiijo Maxamuud iyo anigoo Ikraam Cali-kaar ah, kana mid ahaa bahda saxaafada Soomaaliyeed ee u suuragashay iney wasiiradaasi kula kulanto xafiiskeeda.

 

Dhinaca kale markii kulankii wasiirada dhamaaday, ayaa xubnihii jaaliyada isku shubeen xarunta Aqalka Dadka (folked hus-ka) oo ku yiilay xaafada Rinkeby oo ay si aad ah u degen yihiin Soomaalida ku dhaqan caasimada Stockholm, halkaasoo ay diyaar ku ahaayeen dadweyne soomaaliyeed oo rag iyo dumar iskugu jiray intooda badanina ay ahaayeen sharcilaawayaasha Sweden.

 

Gudoomiyaha iyo xubnihii la socday ayaa uga waramay wixii ay kala soo kulmeen wasiirada qaxootiga, waxaana ay sheegeen dhamaan waxyaabihii kulankaas looga hadlay taasoo ay dadweynaha u riyaaqeen sharciga cusub ee ay wasiiraddu sheegtay inuu dhaqan galayo dabayaaqada bisha maarso ee fooda inugu soo heyso. Isku soowada duuboo guud ahaan kulankii shalay ee lala yeeshay wasiirada ayaa ahaa mid mira dhalay waxaana looga fadhiyaa wasiirada balanqaadkeeda ah iney wax ka badaleyso hanaanka ay wasaaradeeda ku shaqeyso xaqa kamaqan soomaalida Swedena ay soo celin doonto

 

Ikraam Cali-kaar

Stockholm- Sweden
ikraam@journalist.com

###

SOMALISKA RIKSFÖRBUNDET I SVERIGE (SRFS)     
 URURKA ISBAHAYSIGA UMMADDA SOOMAALIYEED EE ISWIIDHAN    

Kulankii wasiiradda barbro holmberg iyo isbahaysiga dhexmaray 

Asalaama calaykum wr wb

Walaalayaal waxaanu halkan idiinku soo gudbinaynaa warbixin ku saabsan Kulan dhexmaray wasiiradda arrimaha socdaalka ee dalka Sweden Barbro Holmberg iyo ururka Isbahaysiga ummadda Soomaaliyeed ee Iswiidhan (SRFS). Kulankaasi wuxuu dhacay maalintii 21 september 2005 markii saacaddu ahayd 11:00 ilaa 12:00. Goobta kulanku ka dhacay waxay ahayd wasaaradda arrimaha debedda ee Sweden oo ah fadhiisinka wasiiradda qaxootiga.  

Sababta iyo ujeedada kulankan waxay ahayeen iyadoo ay jiraan dad fara badan oo Soomaaliyeed oo ku dhibaataysan dalka Iswiidhan ka dib markii loo diiday deganaanshaha dalka amaba jawaab laga siin waayey dalabkoodii noocaas ahaa. Ururka Isbahaysiga ummadda soomaaliyeed wuxuu arinkaas ka sameeyey dhaqdhaqaaqyo aad u fara badan oo hiil u ah dadka Soomaaliyeed waxaana ka mid ahaa bannaanbaxyo tiro badan oo is daba socday ilaa 2004 bilawgoodii ilaa 2005 oo weli lagu jiro. Bannaanbaxyadaas waxaa garab socday dacwado qoraal iyo afba leh oo Isbahaysiga iyo ururada xubnaha ka ahiba kala joojin waayeen. Dacwadahaas waxaa ka mid ahaa qoraallo si gaar ah ugu socday wasiiradda qaxootiga Barbaro Holmberg oo Isbahaysigu gacanta u geliyey marar badan. 

Haddaba Bishii Augosto 2005 ayey wasaaradda arrimaha debeddu la soo xidhiidhay ururka Isbahaysiga iyagoo ogaysiinaya in wasiiradda Barbaro Holmberg ay rabto in ay la kulanto ururka Isbahaysiga si looga wada hadlo arrimaha qaxootidoonka Soomaaliyeed. Waxaa lagu heshiiyey in kulankaasi dhaco 21 sept 2005. 

Ururka Isbahaysiga ummadda Soomaaliyeed wuxuu u wakiishay kulankaas wasiiradda 5 xubnood oo kala ahaa:

1.     Abdul Nuur Makaraan (guddoomiyaha Isbahaysiga)

2.     Khadiija Maxamuud Cali (xoghaynta dhaqanka ee Isbahaysiga)

3.     Cabdulqaadir Salaad cali Loonge (warfaafinta iyo arrimaha qaxootiga)

4.     Ikraan Hassan oo ah joornaaliste caan ah oo metelaysay jaaliyadaha Soomaaliyeed ee Magaala madaxda labaad ee Iswiidhan, Gothenborg

5.     Cali Dilaxow oo ka mid ahaa qaxooti doonka Soomaaliyeed, wakiilna u ahaa. 

Kulankii wasiiradda waxay kala soo noqdeen waftigaasi warar aad farxad u leh oo xambaarsan bushaaro balse taxadar wata. Wasiiraddu waxa ay ku qaabishay weftigaas kal iyo laab furan oo rajo gelisay dhammaan xubnahaas. Markii ay la waydiisay sababta ay dadka Soomaaliyeed ugu adkaysay sharcsiinta, waxay ku dooday in ay jiraan dad Soomaaliyeed oo Iswedn degen oo u safra Soomaaliya iyo gobollo Nabadgelyo ah sida Somaliland iyo Puntland. Laakiin waxaa loogu jawaabay in aanay arrimahaas Soomaaliya ka dhigahayn meel lagu noolaan karo. Markhaatina waxaa u ah in gobollada nabadda lagu sheegayo dadku ka qaxayaan oo ay ku dhammaanayaan badda Yaman iyo Soomaaliya u dhaxaysa. 

Waxaanay u xaqiijisay in aanay Soomaaliya ahayn meel hadda qofna lagu celin karo. Sidoo kale waxay u sheegtay in laga bilaabo bisha Maarso 31 2006 diidmada qaxootiga looga dacwoon doono maxkamad. Marka nadaamkaas la hirgeliyo, waxaa dadkii diidmada haystay ee aan loo celin karin wadamadoodii, dib loogu celin doonaa laanta socdaalka Iswiidhan, Migrationsverket,  si ay dib ugu eegaan go,aankoodii hore. Jawaabta noocaas ahi waxay xoojinaysaa hadalkii ra,iisal wasaaraha Sweden hore u sheegay ee ahaa in sharciga la siin doono dadka aan dalalkoodii lagu celin karin sida Soomaalida, Ciraaqiyiinta iyo Falastiinta. Waxaase mudan in aan loo qaadan hadalkaas ballanqaad ku hirgelaya habeen iyo maalin gudahood. Sababtoo ah wuxuu sharcigani dhaqangelayaa 31 maarso 2006. 

Wasiiradu waxay muujisay in ay kulamo intan ka badan la yeelato bulshada Soomaaliyeed iyo ururka Isbahaysiga. Waxaana muuqatay in waa cusubi u beryey dadka qaxooti doonka ah ee Soomaaliyeed. 

Isla markii uu dhammaaday kulankii wasiiradu, wuxuu ururka Isbahaysigu qabtay shir ballaadhan oo warbixin ah, oo uu hore ugu yeedhay dadka qaxooti doonka ah. Wuxuu ka dhacay xafaadda Rinkeby ee magaalada Stockholm, waxaana ka soo qaygalay dad boqol gaadhayey oo u hamuun qabay warka laga sido wasiiradda. Dadkii kulankaas ka soo qaybgalay waxay aad isugu guubaabiyeen in ummadda Soomaaliyeed ay xoojiso midnimada iyo is kaalmaynta iskana ilaaliyaan kuwa ka shaqaynaya kala fogaanshaha iyo is khilaafka. 

URURKA ISBAHAYSIGA UMMADDA SOOMAALIYEED EE ISWIIDHAN

Abdibashir

          +46(0)8-166961 (xafiiska)

          +”-(0)737596464 (gacanta)
srfs@telia.com