Jowhar Ma Masaaru- Shariif baa?

W/D Amiin Yuusuf Khasaaro

            Aduunyadu waxaa soo marey Maalmo Taariikhi ah oo la xasuusan yahay  haddaba maqaalkan aan ugu magacdarey “ Jowhar Ma  Masaaru- Shariifba” qofkastaa waa uu garanayaa Magaalada Masaaru- Shariif waa Magaalo ku taal wadanka Afganistaan  sidaa darteed halkee  ayey isaga mid yihiin Magaalada Jowhar oo haatan ay ku sugan yihiin qayb ka mid ah Dowladda Federaalka markii aan dib u xasuustey Magaalada Masaaru –Shariif waxaa ii soo baxay in ay  imeelo badan au isaga mid yihiin Jowhar  waxaa ka mid ah marka hore waxaa magaaldaas saldhig u ahayd kooxihii ka so horjeedey  Ururkii Dalibaan  oo gacan  ka helayey Mareykanka iyo Yurub ,             Magaaladda Jowhar waxay saldhig u tahay kooxo isbahaystey oo ku guuleystey maamulka dalka in loo doorto (SRRC )  waxayna taageero ka helaan dalka Itoobiya , Magaalada Masaaru- Shariif waxaa xukunkeeda gacantaa ugu jirtey Jabhadkii Cabdirashiid Dooston , halka ay Jowhar gacanta ugu jirto Cabdulaahi Yuusuf (Maxamed Dheere) , Magaalada Masaaru- shariif waxaa lagu Ururiyey ciidamo laga keenay Gobolada dalka Afganistaan  oo la doonayey in lagu weeraro Magaalada Kabuul Halka Haatan Jowhar lagu ururinayo Maleeshiyooyin laga keenay Gobolada Dalka kuwaas oo aan weli daboolka laga qaadin halka lagu weerarayo balse loo maleynayo Magaalada Muqdisho . weli waxaa noo socda halka ay isaga mid yihiin labadaas Magaalo waxaa Magaalada Masaaru –Shariif laga sameeyey labo xero oo lagu ururinayey Ciidamo kuwaas oo la oran jirey Hiraad iyo Daaru-salaam, halka labada xero ciidan laga sameeyay Magaaladd Jowhar loogu magacdaray Kongo iyo Mahadaay. 

            Ciidamadii lagu xareeyay xeryihii Masaaru-shariif waxaa halkaas ay tababar ku qaadanaayeen muddo saddex bilood ah, waxaana hubka iyo dareyskaba siiyay dalka Mareykanka oo markaas ujeedadiisu aheyd in ay xukunka ka tuuraan ururkii Daalibaan, halka Xeryaha Kongo iyo Mahadaay ciidamada tababarka ay ku qaadan doonayaan  muddo saddex bilood ah, iyadoo Dareyska iyo Hubkaba ay siineyso Dowladda Ethiopia oo kooxaha ka soo horjeeda ku eedeynayaanItoobiya in Soomaaliya ay weligeed ka jiraan dagaal sokeeyo dowlad la’aan, waayo Ethiopa ma taageereyso koox dooneysa in ay xukunka dalka la wareegaan oo la dhihi karo waa Jabhad, sidaa dartee kooxdaan ay gacan siineyso hore ayaa xukunka loogu soo doortay, iyagoon dagaal ku soo qaadin magaaladda Muqdisho ayay si fudud ula heshiin karaan. 

Masaar-shariif waxay Magaaladda Kaabuul u jirtaa 120-KM, halka Jowhar ay Muqdisho u jirto 90-KM, xagga masaafadda kala duwnaasho yar ayaa u dhexeysa labada Magaalo, ciidamadii lagu aruuriyay Masaaru-Shariif waxa gawaaridda ay wateen ku dhaganaa calankaa Mareykanka, halka kuwa ku sugan Jowhar ay iyana ku dhagan yihiin calanka Ethiopia, sidoo kale gawaaridda dagaalka ay wateen Kooxihii Masaar-shariif waxaa ku dhaganaa Sawirka C/rashiid Doston, iyo Axmed Shaah Mascuud  halka kuwa lagu aruuriyay Kongo iyo Mahaadaay uu ku dhaganyahya sawirka Madaxweyne C/llaahi Yuusuf Axmed. iyo Mxamed Dheere. 

            Maleeshiyadii lagu xareeyay Masaaaru-Shariif waxaa maalin kastaa loo qali jiray 5-7-Geel ah, halka kuwa ku sugan Kongo iyo Mahadaay iyana maalin kasta loo qalo 5-7-Geel ah.           

            Weli waxaa noo socda  is bar-bar dhiga labadaas Magaalo ayaa waxaa jira in ciidamadii ku xareeysnaa Masaaru-Shariif waxaa maalin kasta u Khudbeyn jiray Saraakiil Mareykan ah, halka kuwa Jowhar ku sugan ay maalin kasta u Khudbeeyaan saraakiil Ethiopian ah, waxaa kale oo ay isaga mid yihiin in kuwiii ku suganaa Masaaru-shariif waxaa  tababarka siinayay Saraakiil Mareykan ah, kuwa Jowharna waxaa tababarka siiya  Saraakiil Itoobiyaan ah . 

            Magaalada Masaaru-shariif oo ah Magaalo kooban waxaa ka dhisan daaro yar yar , hase yeeshee waxay Magaaladdu u badan tahay Carshaan, halka Jowharna ay sidaa kala mid tahay Masaaru-shariif, waxaa kale Masaaru-shariif iyo Jowhar ay isaga mid yihiin iyadoo si aad ah looga cabo caanaha Lo’da. 

            Saraakiisha Jabhadihii Masaaru-shariif iyo Maleeshiyooyinkoodii waxay cuni jireen Caleen aad u bal-balaaran oo laga keenay wadanka Pakistan oo ay daris yihiin Afganistan, halka Xildhibaanadda, Wasiiradda. mas’uuliyiinta Dowladda, saraakiisha iyo Maleeshiyooyinka ee Jowhar ku sugan  ay si aad ah u cunaan ama ugu marqaamaan Qaadka oo laga keeno dalka ay Soomaaliya deriska yihiin ee Kenya, . 

            Masaaru-shariif waxaa ku yaal xabsi lagu xirro dadka ka soo horjeeday kooxihii halkaas ku sugnaa, waxaana xabsigaas uu yahay mid aad cariiri u ah waxaana lagu xiray Weriyaal iskugu jiray shisheeye iyo Sokeeyo, halka xabsiga Jowhar oo ah mid aad cariiri u ah isna lagu xiray kooxo siyaasiyiin ah  oo iyaga wax ka sheegay iyo sidoo kale weriyaal  wardoon ah oo dhabta ka hadlay . 

            inta badan labaadaas Magaalo si aad ah ay isaga  dhow yihiin oo waxaa u dhaxeya aad bay u yar yihiin , balse meesha waxa ku jira Ragga Masaaru-shariif joogay waxay doonayeen in ay xukunka la wareegaan, iyagoo gacan ka helayey Dowlaada Mareykan, wuxuu bartilmaameedkooda uu ahaa Kabuul oo ay sugnaayeen  kooxo ay si aad isaga soo horjeedeen, halka kuwa ku sugan Jowhar ay yihiin kuwo iyagu xukunkiiba heysta, iyagoo ragga Muqdisho ku suganna ay ka mid  yihiin dowladoodii, waxayna diyaar u yihiin in wixii khilaaf ah lagu dhameeyo wada hadal. 

            haddaba haddii Madaxweyne C/llaahi Yuusuf ay maskaxdiisa ku jirto fikradda qaar ka mid ah wadamadda Africa ay aamisan yihiin  oo ah in xukunku uu yahay qabsashadda Caasimadda, sidoo kale haddii C/llaahi Yuusuf haddii uu ku haminayo sidii   Xamiid Karzia oo kale, hadde  Xamiid waxa uu taakuleyn ka helayay Dowladda Mareykanka oo u jeeddo gaar ah wadatay , halka C/llaahi Yuusuf  uu taageero ka raadsaday  Dowladda Ethiopia oo ah Dowlad fakhri ah oo dadkeedu gaajo u dhimanayaan  oo iyadu taaakulen u baahan , dhammaan fikradaahaas waa kuwa aan xal keeneyn oo loo baahan yahay in wax badan laga baaraan dago, inta aan Xeero iyo Fandhaal kala dhicin “ Jowharna Ma aha Masaaru-Shariif

W/D Amiin Yuusuf Khasaaro

E-Mail amiinkhasaaro@hotmail.com