::: SomaliTalk.com :::

Daabaco Boggan | Print

AFSOOMAALIGA OO QARKA U SAARAN IN UU KASUULO LUQADAHA AFRIKA
usheeg waraabow baa igu dhacaye waxaa loo tarjumey...

Af-qalaad Aqoontu Miyaa?
Maxaa keenay in dadka Soomaaliyeed ay afkoodii hooyo kadoor bidaan afaf qalaad? [Cibaar]

WAA IN LAYAREEYA HORMARINTA AFSOMAALIGA!
Waxaan filaya in laga doodi karo fikrada ah “Afsoomaliga maxaa loo yasayaa?”

Qofkii aanan garanayn afka Ingiriisiga waa jaahil
Arrintaasi ma dhabbaa? Inteese- in la’eg ayaa lagu gumaystaa?

WAA IN LAYAREEYA HORMARINTA AFSOMAALIGA!
Waxaan filaya in laga doodi karo fikrada ah “Afsoomaliga maxaa loo yasayaa?”

.Sunta ku duugan Soomaaliya

.Macdanta ku duugan Soomaaliya

Qoraalkaaga oo aad Loo Fahmo Waa Muhiimadda Koowaad [A.Sheikh]

Qaamuuska maamaahyada Soomaaliyeed

DHAWRITAANKA XUQUUQDA QORAALKA

Sida aan la wada socono Islaamka ka hor, carabtu wexey ku sugnaayeen jaahilnimo tii ugu weyneyd xaga ahklaaqda iyo xaga aqoonta Iyagoo heer ey jaahilnomo ka gaareen nolod duugi jirey gabdhahooda. Midba midka uu ka awood badan yahay ayoow dhici jiray. Kadib markii naxariista Alle u timid oo loo soodirey nabi Maxamed (NNKH), wexey noqdeen kuwii ugu sharafta badnaa kownkan. Dhan walba, xag akhlaaq, aqoon, iyo awood wexey noqdeen kuwo laga heybeysto.

Xaga aqoonta maadiga wexey aduunka ku soo kordhiyeen aqoon aan hore loo arag sida cilmiga sayniska. Wexey hindiseen oo ey heer fiican ka gaareen aqoonta xisaabta, caafimaadka, kemistariga, cilmiga xidigaha iyo kuwo kale oo fara badan.
Muslimiintu wexey aas aaseen jaamacado badan oo aqoonta kala duwan lagu daraaseeyo, sida jaamacadii aduunka ugu horeysey ee Al- azhar ee ku taala Masar iyo tii ku taalay Tunbaktu ee wadanka Maali.
Xiligaas ileyska cilmigu ka ifayey dunida muslimka, dunida reergalbeedka dadku wexey ku sugnaayeen mugdi aad u weyn.Halka wadamada mulimka dhaqaatiirtu ey sameynayeen qaliimada waaweyn ee xaga jirka mina aadamka, reergalbeedku midkooda xanuunsada oo xubin jirkiisa ka mid ah laga qabto wexey daawo uga dhigi jireen in ey gooyaan xubinta laga hayo ee xanuuneysa.

Xiligan aan joogno muuqaalkan aan kor ku soo sheegay waa mid dhanka kale isu rogay. Reergalbeedku wexey gaareen horumar dhanka teknoologiga ah , halka muslimiintu dib u dhac weyn ku habsaday.taasoo keentay jahawareer ku dhaca dadka muslimiinta oo ey garan waa yeen meesha balaayadu uga timid. Dadka aan aqoonta u leheyn taariikhda islaamka waloow uu heer sare ka gaaro xaga cilmiga maadiga, ma cabiri karo sababta keentay is weydaarigan ey is weydaarsadeen muslimiinta iyo iyo reer galbeedku.
Waxaan rabaa in aan wax ka iraahdo sababta ey muslimiintii hore ku gaareen horumarka aad kor ku soo sheegay. iyo Aqoonta reergalbeedku gaareen manta in ey tahay mid aan kaamileyn ruuxda ama baahida bina aadamka. Waxaan kaloon wax ka taaban doonaa meesha asal ahaan uu ka soo jeedo fikirka ay dad maangaab ah qabaan oo ey aaminsanyihiin in Islaamku dib u dhac u keenayo, oo ey horumar gaarayaan hadii ey diinta Islaamka ka fogaadaan, iyo Asal ahaan meesha fikirkaan ka soo jeedo.
Inta aanan guda gelin meesha fikirkaan ka soo jeedo waxaan ku hor marayaa waxa horumarku yahay, ama la dhihi karo qof wuxuu gaaray horumar.
Qofka binu-aadamka jirkiisu waxaa ka mid ah oo ugu muhiimsan qalbiga iyo maskaxda, waana meeha ey ka soobaxaan akhlaaqda iyo cilmiga. Wada shaqeynta qalbiga iyo maskaxdu wexey abuuraan qof ka dhisan xaga akhlaaqda, Alla cabsiguna ku weyntahay, xaga aqoonta maadigana heer fiican ka gaara. waxana la dhihi karaa qof wuxuu gaaray horumar markii uu ka dhisan yahay labadaas waa qalbiga iyo maskaxda.

Sida aan la socono qalbigu wuxuu laxiriiraa diinta. Maskaxduna wexey la xiriirtaa cilmiga sayniska. Sidaas darted wada shaqeynta qalbiga iyo maskaxdu wexey keentaa wada shaqeyn ka dhexeysa diinta iyo sayniska.
Muslimiintii hore wexey xiriiriyeen qalbiga iyo maskaxda, taasoo ey ku muteysteen in ey noqdaan kuwii ugu Alle cabsi iyo cibaado badnaa uguna aqoon badnaa xaga culuumta maadiga, sida sayniska.
Bil cagsi muslimiinta manta joogta waa kuwo ka jiran qalbiga iyo maskaxda taasoo ey keentay in ey dariiqa kaleexdaan ayagoo u leexday kan jahliga
Hadaan fiirina dhanka reergalbeedka wexey jareen xiriirka u dhexeeya Diinta iyo sayniska taasoo sabatay in dheelitirla aan ku timaado qalbiga iyo maskaxda.
Dheelitirlaaantaas ku dhacday qalbiga iyo maskaxda wexey keentay in maskaxdu ey ku xiranto hawada ( the ego) ayna caburiso qalbiga, islamar ahaantaasna uu noqdo qalbigu mid cabursama oo dabadeedna dhinta. Cilmiga sayniskuna noqday mid loo adeegsado in lagu inkiro diinta

Fikirkan oo ey jiraan dad muslimiin isku sheegaya oo hadana aaminsan oo ku doodaya in kafogaanshaha ku dhaqanka diinta Islaaamkau ey dib u dhigeyso oo ey san horumar ku gaarikarin ku dhaqankeeda. Fikirkaan oo soo jireen ahaa ayaa soo bilaawday markii inxiraafka lagu sameeyey kitaabkii Bible-ka oo Masiixiyiintu aamin sanyihiin. Kaasoo inta badan uu qoray nin lagu maga caabo Poul, oo aan weligiis la kulmid Nabi Ciise, laakiin sheegta in uu kula kulmay Riyo, kadibna uu qoray midka loo yaqaan Bible ka ee xiligaan dunida yaala.

Kitaab ka Biblka manta dunida yaala waxaa ku taala in geedkii nebi Aadan ilaaheey uga digay in uu cuno uu ahaa geed CILMI-ga Maadiga, ayagoo ula jeeda in Allah uu u diidanaa Adam in uu ogaado Cilmiga maadiga. Sida ku dhigan kitaabkooda Nabi Aandan markii uu amarka Allah qilaafay isla markaana uu cunay geedkii loodiiday ayey yiraahdeen wuxuu helay Cilmi.
Reergalbeedku wexey arintaan kaladhexbexeen in Diinta iyo cilmigu eysan meel isla wada geleyn, isla markaana mar ala makii qofku uu qilaafo Illahiis iyo diintiisa uu helayo cilmi, taasoo keentay waxa manta loo yaqaano “ Kala qeybin diin iyo dowlad’, oo ey ula jeedaan in la kala fogeeyo diinta iyo nidaamka dowlad. Fikirkan ayaa dunida muslimka soo gaaray kadib markii gumeysigii yurub uu qabsaday dunida muslimiinta. Si ey ugu qurxiyaan kelmedan ayey ku tilmaameen in qofka muslimka ah hadii uu diintiisa kafogaado uu helayo cilmi noqonayana CILMAANI. kelmedan oo ah mid lagu daboolayo maga runta ee kelmadani leedahay oo ah LADIINI ama DIIN LAAWE. Sida cad qofkii diida diinta Alle in labarto lagu dhaqmo la iskuna xukumo wuuu noqonayaa diinlaawe ama Ladiini.
Waxaad mararka qaarkood maqleysaa in culumada soomaaliyeed qaarkood ey u isticmaalayaan magacan si qaldan oo ey ku magacaabayaan kuwa kasoohorjeeda in shareecada wadanka lagu xukumo Cilmaaniyiin. Taasoo keentay in xitaa kuwii jaahiliinta ahaa ee aan waxna qorin waxna akhrin ey aflagaadeeyaan kuwa ka shaqeeya in la isku xukumo shareecada islaamka, si loogu magacaabo cilmaani oo ey u arkeen dariiq fudud oo ey u muuqanayaan Aqoonyahano. Arintan oo dadka caamada ah ku abuurtay in labada qolo ee iska soo hor jeeda ey kala yihiin Aqoonyahano iyo wadaado.

Sidaas darted waxaa lagama maarmaan ah in kuwa diinta iyo ku dhaqankeeda ka soo hor jeeda loo is ticmaalo kelmeda sax da ah DIIN LAAWAYAAL oo aan aan lagu magacaabin cilmaaniyiin.
Kelmedan Cilmaani waxaa markii ugu horeysay lagu qoray Qaamuus ey qoreen masiixiyiin wadanka Lubnaan u dhashay oo ey ka danbeeyeen gumeytayaashii reer Yurub.
War iyo dhamaantiis, Hadii aan rabno in aan gaarno horumar iyo heerkii ey Muslimiintii hore gaareen waa in aan raacnaa dariiqii ey horumarka ku gaareen oo ahaa in ey qalbiyadooda ka buuxiyeen cabsida Alle, ka dibna maskaxdoodu sida birqabatada oo kale ey ugu dhegtay qalbiyadooda. Fikirkooda dhana uu noqday sidii ey Alle u raali gelin lahaayeen.
Rasuulkii Alle (NNKH) wuxuu xadiis saxiix ah ku yiri “jirka waxaa ku jira cad hilib ah hadii uu wanaagsanaado waxaa wanaagsama jirka intiisa kale hadii uu xumaadana waxaa xumaada jirka intiisa kale- war ogaada waa qalbigee”.

Allaa og
Hussein M
USA
sheylillahi@hotmail.com