 Daabaco
Boggan | Print |
|
1,500 BC Fircoonkii laoranjirey Seankhane
Menthuhoteps IV ee Thebes ayaa sahan safar badeed
usoodiray xeebaha Soomaaliya, kuwaas oo loo
aqoonjirey dhulkii uduga "The Land of Punt."
7-900 AD Carab iyo Beershiyaan [Persians] ayaa
xiriir layeeshay jaaliyaadihii kunoolaa xeebaha
Saylac, Muqdisho, Marka iyo Baraawe.
1528-35 AD Ahmed "Gurey" ayaa dagaal
lagalay Abyssinians isagoo siweyn isaga difaacay
ilaa ay usoo hiiliyeen ciidan hubaysan oo Bortuqiis
ah [Portugese musketeers].
1889 Kadib markii ay heshiis galeen Suldaano iyo
Ingiriiska ayuu Woqooyiga Soomaaliya ka
dhaqangeliyey Somaliland.
1894 ayaa heshiiska loo yaqaab "Tripartite
Accord" waxaa wada garey Ingiriiska [Great
Britain], Talyaaniga [Italy], iyo Itoobiya
[Ethiopia], kaas oo kusaabsanaa dhulka Soomaaliya.
Talyaaniga waxaa lasiiyey dhulka soo eegaya
badweynta Hindiya oo waagii dambe loo bixiyey
Italian Somaliland. Heshiiskaasu wuxuu
aqoonsaday in Mililikh [Menelik] uu qaato dhulka
galbeed ee Soomaaliya ee loo yaqaan Ogaden.
1899 Maxamad Cadulle xasan ayaa la dagaalamay
wadaamada Ingiriiska [British], Talyaaniga iyo
Ethiopia.
1940 Talyaaniga ayaa qabsaday dhulkii ingiriisku
qaatay ee Somaliland, qabsashadaasi muddo badan
masii jirin.
1947 Waxaa la asaasay xisbigii dhallinyatada
Soomaaliyeed ee SYL [Somali Youth League], oo ahaa
xisbigii siyaasiga ahaa ee ugu horreeyey Soomaalida
cusub.
1950 Qaramada Midoobey [UN] ayaa dhulkii
talyaanigu haystey ogolaatay xorimo gaarsiin
oo uu
talyaanigu sii hayo.
1955 Ingiriiska ayaa gobolka loyaqaan Reserved
Area (Ogaadeenya) iyo Hawd kuwareejisey Itoobiya.
1960 bishii June 26keedii ayaa Somaliland
kaxorowdey xukunkii Ingiriiska. bishii July
1deedii isla sanadkaas ayaa Soomaaliya intii uu
Talyaanigu siihayey xorowdey oo ay labadaas qaybood
midoobeen.
ISHA.QORMADAN |
|
|
|
|
Shariif
xasan oo Xalay la hadlay 100laal
Soomaali ah.
Ridwaan Xaaji Cabdiwali,
London
ridwanhaji@yahoo.com
Oct 24, 2005
Gudoomiyaha Baarlamanka
Soomaaliya Shariif xasan Sheekh Aden ayaa xalay khudbad
dheer ka jeediyay Hall weyn oo ku yaala Bariga magaalada
London oo ay kasoo qaybgaleen 100laal dadwayne Soomaaliyeed
oo ka yimid guud ahaan Britain sidoo kale Daawo Sawiradii
xalay warka kadib.
Khudbadaasi waxaa ka horaysay in goobtaasi la isku
dhaafsaday Afkaar ku saabsan khilaafka dawladda , waxaana is
waydaarsanayay Dadwayne u muuqday dhex dhexaad, kuwa
taageersan Garabka Jowhar iyo kuwo iyaguna taageersanaa
Shariifka Xasan Sheikh Aden oo doodahaasi isna dhainiciisa
ka dhagaysanayay.
Shariif Xasan Sheikh Aden
waxaa uu ugu danbayntii la wareegay Khudbadiisii oo ay
sugayeen kasoo qaybgalayaashii Xafladaasi waynayd ee isugu
jiray Aqoonyahanka iyo Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool
Qurbaha gaar ahaana Britain oo xiisaynayay khudbadaasi.
Shariif Xasan waxaa uu ka
hadlay khilaafka Dawladda waqtigii uu soo bilawday oo uu ku
sheegay in ay ahayd markii Madaxweynaha uu ogolaanwaayay in
uu dhowro go'aankii baarlamanka ee ahaa in inta aan loo
codayn Ciidan daris ah la sugo xildhibaanada aan joogin
goobntaasi ama maalmo kooban Codsaday .
Mana ahayn ayuu yiri in anagoo
Dawlad ku dhisanay dal shisheeye hadaan aan isku qabqabsano
nagaoon waliba aan ka baaraandagin halkeen iskula guurnaa si
aan u howlgalno , waana nasiib xumo na haysata ayuu yiri
Shariifku kadibna waxaa uu xusay in wixii la soo dhisay
aysan wanaagsanayn in la dumiyo.
Gudoomiyaha Baarlamanku waxaa
kaloo uu sheegay in uu rajo wanaagsan ka qabo in la heshiiyo
hadii lagu guulaysto dadaalka ay wado Qaramada Midoobay oo
uu ku sheegay mid aad u wanaagsan isla markaana ay dhankooda
diyaar u yihiin xili kasta iyo meel kasta oo lagu qabto.
Waxaan isku haysano waa
halkeen dagnaa iyo yaan la keenin Ciidamo Dawladaha dariska
ah oo dhibaato ay ka iman karto sida uu dastuurkuba qabo ,
mana ahayn in loo diido xildhibaanada in ay akhriyaan
dastuurka ka hor inta aysan u codayn oo xaq ayay u leeyihiin
ayuu intaasi ku daray.
Waxaan u baahanahay anagu in
la isku keen keeno laakiin uma baahnin sababtoo ah waa ay
adagtahay in anaga aan isku imaano, laakiin waxa heshiinaya
waa uun Soomaali oo ma ahan cid kale ayuu yiri Shariif xasan
Sheikh Aden gaba gabadii khudbadiisa.
Shariifku waxaa uu xusay in
6dii bari ee la'isku haystay Ansixintii Dastuurka ay dhashay
6 bilood oo la kala maqanyaahay, mana wanaagsanayn ayuu yiri
in si sahlan looga talaabsado Dastuurka noo dagan aniguna
Runtii qof aan qof kale ka jeclahay ma jirto oo ilaahay ayaa
igu og ayuu kusoo gaba gabeeyay Shariif Xasan Sheikh Aden.
Waxaa kaloo iyana halkaasi ka
hadlay Mas'uuliyiin ka tirsan Baarlamanka Dawladda
Soomaaliyeed oo ay kamid ahaayeen Caasha Cabdalla, Zakariye
, Cabdi Dhuxuloow iyo Ra'isul wasaarihii hore ee Dawladii
Carta lagu soo dhisay Cismaan kaluun oo dhamaantood xusay
sida ay muhim u tahay in la dhowro sharciga iyo in aan dalka
la keenin ciidamo ka socda Dawladaha dariska ah .
Shariif Xasan oo u joogay
London maalmahanba shir uu kaga qaybgalayay oo looga
hadlayay Dimoqraadiyada iyo Dhaqaalaha qaarada Afrika ayaa
dib ugu laaban doono todobaadkan dalka Soomaaliya oo uu in
muda ah ka maqnaa
Waxaana uu socdaalo kusoo
bixiyay dalal dhowr ah oo kala ah Maraykanka, Canada ,
Sweden, Kenya iyo Dawlado Carbeed oo uu ii sheegay in
dhamaantood uu kala hadlayay xaaladda dalka soomaaliya iyo
sidii lagu gaari lahaa nabadayn buuxda.
Warbixintan waxaan ka xiganay
Wariye Ridwaan Xaaji Cabdiwali
ridwanhaji@yahoo.com
Faafin: SomaliTalk.com | Oct 24, 2005
Cambaarayn Dilkii Dr. Cabdi Maxamed Aaden
Warsaxaafadeed kaso baxay Afhayeenka
Golaha Badbaadinta Shacabka J/Hoose ayaa cambaareeyey dilkii...
Guji...
Oct 24
LAFIHII
QUBUURAHA TALYAANIGA OO MAANTA LAGA DHOOFIYEY B/DOOGLE
Waxaa Axad xiligii
duhur-nimadii laga duuliyey garoonka B/Doogle lafihii dadkii laga soo...
Guji...
Oct 23
Abwaan
Yam-Yam oo ku Geeriyoodey Shil Gaari
Waxaa dalka Mareykanka gaar ahaan
Gobalka Ohio shil baabuur ku geeryooday Allaha u naxariistee C/qaadir
xirsi (Yam yam) oo...
Guji...
Oct 22
Sh. Cabdul Raxmaan
Al-Sudais oo Helay Abaalmarinta Shaqsiyadda Islaamka ee Sanadkan....
Imaamka Masjidka Weyn ee Makka AL-Mukarama
ayaa lagu gudoonsiiyay Dubai...
Guji...
Oct 22
Taariikh Kooban oo Soomaaliya
|
