Qaran-doon
iyo Dowladnimo-doon hala Akhristo
Cabdulwaaxid
Khaliif
cabdulwaxid@hotmail.com
Oct 23, 2005
Ilaah baa mahad leh.
Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato.
Maanta oo Axad ah, Ramaddaanna yahay 20 waxaa dhici karta
inay ka mid tahay tobanka maalmood ee Ramaddaan ugu dambeeya
waa haddii bishu ku dhammaaneyso 29 maalmood haddii Ilaah ka
raali noqdo. Marka waxaa habboon in Soomaalidu Ilaah
weydiisato qaran iyo dowlad wanaagsan oo Ilaah ka raali ka
yahay markay habaynnadan qiimaha leh duceysanayaan.
Xaggee iyo ciddee qaran iyo dowlad ka doonnaa? Waxaan dhihi
lahaa sida fidrada ah ee dhallaanku wax u raadshaan haloo
raadsho. Waxaan xasuustaa iyadoo markay naga dhacdo/lunto
sunuudda naloo ku dhiibo macallinka dugsiga – waa Arbacadee
– aan meel isagu soo tuurno ciidda aan is dhahno lacagtii
ma dhaafsiisna dabadeedna inta qori ka dhextaagno aan dhahno:
malaa’igey ku jir; jinniyow ka bax. Maxaa yeelay waalidkeen
iyo macallimiinta ayaa na baray in malaa’igtuna fiicantahay;
sheydaanku xunyahay. Laakiin wixii aan Eldoret iyo Mbaghati
ku arkey baa iga yaabiyey! Dad guurti sheeganaya (ergadii
shirka) ood mooddo iney leeyihiin wixii dhallaanku lahaa
kasoo horjeedkeeda – malaa’igey ka shub; sheydaanoow ku jir!
Ka warran qof sheekh Soomaaliyeed caayaya sidoo kalana
ammaanaya Zenawi? Marka haddii qarankii iyo dowladdii ay
buur ka shalwatay, ma inta gobolladii Soomaaliyeed ka isu
keenno oo Zenawi laga dhextaago baa la oran: Ina Sanweynoow
(Sheekh iyo qof kastoo caqli leh) ka shub; Zenaawiyoow ku
jir!
Hal-abuurradii hore ee Soomaaliyeed Allaha u naxariistee
waxay yaqaanneen cidda cadow u ah iyo halka qaran ama dowlad
laga doonno. Bal Barkhad-cas Allaha u naxariisto arag oo
leh:
-
ninkaas araggiisa uurkaan ka necee
-
aan ooyee albaabka ii xira
Barkhad-cas oo sidaas Ingiriis ku leh ma ka fililahaydeen
inuu Xabashi ama Zenawi ku dhihi lahaa:
-
ninkaas araggiisa uurkaan ka jeclee
-
aan aadee albaabka ii fura
C/hi-qarshe oo isna mar dhow naga tagey Allaha u naxariistee
iyadoo Ingiriis carriga gumeysto buu lahaa:
-
dadkaan dhawaaqayaa
-
dhulkooda doonayaa
-
hadday u dhiidhiyeen
-
Allahayow u dhiib
Bal arka Cidda uu C/hi-qarshe dowlad iyo dhulka ka doonay,
Ilaah. Ogoow waagaas UN, Maraykan iyo Midowga Soofiyeeti waa
jireen laakiin C/hi-qarshe uma arkeyn iney qaran bixin
karaan.
Waagaan fasalka labaad ee dugsiga hoose dhiganeyney waxaa
buugta Afsoomaaligu na bartay inaan raadinno qaran iyo dal
ka weyn kii markaas gacanta noogu jiray. Waxaan ku
raaxeysanjirnay hees ahayd:
-
waxaan doonayaa inaan duulo oo
-
Dannood iyo Wajeer Diridhabiyo Harar
-
dalka nala ka dhacay dib usoo ceshoo
Hadda, dad badan oo suugaantaas soo bartay ayaa niyadda ka
jecel iney arkaan iyadoo jowhar la joogo in Dayniile,
Balidoogle, Baydhabo, Marka, iyo Xamar la qabsado! Balse ka
warran Puntland iyo Somaliland oo Aricaddeeye isku hor
fadhiya?!
Sidii C/hi-qarshe sheegay, qaran iyo dowlad waxaa laga
doonaa Ilaah. Keligiis baa ku ciseynkara. Ilaah baan ku
dhaartee qofkii ku istaaga aayadaha ugu horreey ee Qur’aanka
wuxuu ogaanayaa inuu qaabka Ilaah noola hadley uu yahay
dabiici iyo caqli-gal. Khaasatan arrintani waxay u
faa’iideynaysaa dadka Soomaaliyeed ee meel sare ka gaaray
culuunta maaddigaa een Islaamka aqoon fiican u lahayn. Bal
aayadda ugu horreysa Qur’aan arag sida Ilaah ula hadlay nabi
Muxamed (SCW):
-
Ku akhri Magaca Rabbi ee wax abuuray.
Qofkii wax akhiya wuxuu fahmayaa in mowduucyada, buuggaagta
iyo qorshayaasha hortooda ku arko waxa loo yaqaan: hordhac
ama gogoldhig (Introduction). Sidoo kale markii qof shaqo
ama howl kale oo uu ku cusubyahay la rabo inuu qabto waa la
tus-tusaa si uu ula qabsado (induction). Bal sida Rabbigeen
ula dhaqmay nabiga (SCW) oon waxna qori jirin waxna
akhrinjirin arag. Ilaah marka hore aqoon iyo akhris buu
xusay. Wuxuu isticmaalay Towxiidka ah Rabbinimo oo qof kasta
fahmi karay. Ilaahna wuxuu aayaddii u horreysa ku sheegtay
sifo ah inuu wax abuuro. Haddii Ilaah aayadda u horreysa
qaadan lahaa sifo ah sarrayn; doqonkii Fircoon baa isna
sheegan lahaa sarrayn sidii dhacday. Hadduu xoog sheegto,
Bush baa sida hadda uu isu qabo ama laga sheego dhihilahaa
waxaan ahayn ninka adduunka ugu xoog badan laakiin yaa
horray iyo gadaal u sheegan kara inuu wax abuuro oon Ilaah
ahayn? Cidna. Aayadihii ugu horreeyey baa nabiga (SCW) loogu
sheegay in Ilaah leeyahay iyo qaabka uu dadka u abuuray. Ma
war baa ka nool. Mar haddii nabiga (SCW) la abuuray haddee
soow inuu maqlo abuurihiisa maaha? Soow ma aragtid nabiga (SCW)
loogama bilaabin axkaam iyo xudduud.
Halka qolyo kiristaan ah markaan aayadaha Qur’aanka ugu
horreeya aan sidaas u sharxo ay iila soo baxaan “aayad” aad
mooddo iney leeyihiin waxay u horreysaa buugga Axidga Cusub.
Haddaanan isdabo marin waxay leedahay:
“In the beginning was the Word and the Word was with the God
and the Word was the God”.
Biloowgii waxaa jiray hadalka (weedha); Weedhuna waxay la
jirtay ilaah; weedhuna waxay ahayd ilaah.
Ilaah baan ku dhaartee inaanan weligay maqlin qolo ama
waddan saas u hadla iskaa in qof qoraa ah ama cilmi yaqaan
qoree. Waxaan dhahaa:
“If the Word was God what you mean the Word was with God.”
Waxaan weydiiyaa: haddii weedhu ay ilaah ahayd maxaad uga
jeeddaan weedhu waxay la jirtay ilaah?! Weedha waxay ka
wadaan nabi Ciise (CS) marka hadday dhaheen nabi Ciise (CS)
waa Ilaah maxay hadana u leeyihiin nabi Ciise (CS) wuxuu la
jiray ilaah isku aayad? Iska daa iney diin ahaan sax u tahee
xitaa luuqad ahaan waa khalad. Haddii John ooy u tiiriyaan
inuu sidaas qoray uu dhihi lahaa: Ciise waa ilaah oo bilow
ma leh; diin ahaan khalad ha u ahaatee laakiin luuqad ahaan
waa sax.
Sida Qur’aanku caddeeyey dabadeedna ay hal-abuurradu
sheegeen waxaa qaran iyo dowlad dhisi yaqaan Islaamka. Bal
xasuuso dowladdii Islaamka oo Madiina ka dhisan wax ka yar
15 sano ayey boqortooyooyinkii waaweynaa qaarkood afka
ciidda u dartay. Dagaalkii Mu’ta goormuu dhacay? Toban sano
ka yar intii dowladdu dhisneyd. Kii Yarmuukna? 15 sano ka
yar. “Bal aan aragno intay Maraykan ku qaadato inuu
dimuqraadiyad ka hirgeliyo Bariga Dhexe”.
La soco qeybta dambe oon weliba ku xusi doono maxkamadaha
Xamar haddii Ilaah idmo .
MAQAALKII HORE:
Q-r-nka
Soomaaliyeed
Cabdulwaaxid
Khaliif
cabdulwaxid@hotmail.com
Afeef: Aragtida qoraalkan
waxaa leh qoraaga ku saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com |
Oct 23, 2005
Sh. Cabdul Raxmaan
Al-Sudais oo Helay Abaalmarinta Shaqsiyadda Islaamka ee Sanadkan....
Imaamka Masjidka Weyn ee Makka AL-Mukarama
ayaa lagu gudoonsiiyay Dubai...
Guji...
Oct 22
Jariidad
Deenish ah oo Aflagaadeysay Nabiga s.c.w
Tajikistan oo Xijaabka Ka Mamnuucday
Iskuulada iyo Jaamacadaha
iyo Muslimiinta Adduunka oo Caro Weyn ka
Muujiyey Joornaal Aflagadeeyey Nebi Muxamed (Scw)...
Guji... Oct 21
Terry
oo Xusuusan Waayey Heshiiskii Shiidaalka ee "Consort" iyo
Puntland
Ra'iisul wasaaraha DFKMG oo warqad u
diray suuqa Ganacsiga Australiya ayaa si weyn uga digey
cawaaqibka ka dhalan kara heshiiska Puntland iyo shirkadaha
Shisheeye, waxaana arrintaas qoraal dher ka qortay jariidada
'The AGE'
Guji...
Oct 17
»CIR-MAAXIYAAL
SHIINEES AH OO SAHAN HAWADA SARE UGU BAXAY
»Carruurta
Soomaaliyeed ee Qurbaha iyo Dhibaatada Aabbe La'aanta
»“Qoor-qabad
Waxaruhu Biyaha kuma Qurquriyaan” | C/waaxid
»Dowladda
Karaamaysan Hala Taageero Si Aanu U Helno Kala Dambeyn
»Oktoobar
iyo Xafladda lagu Samaynayo Jawhar | Bashiir
»Qarnigii
hore ee somaaliya & qab qab layaasha maanta jooga |
Jamal
»Doorashadii
Golaha wakiilada somaliland | Qodax
»Miyaa
Maxamed-dheere la Masaafurinayaa | C/waaxid Khaliif
»CIIDAMADA
QARANKA OO LOO ABAABULAYO QAABKII USC | C/risaq
»Madaxda
PL oo Jowhar Lagu Maamuuso, kuwa kalena la Xiiro
|
c/waxid
»INJ.
MUNYE OO FOGEEYAY EEDEYN LOO SOO JEEDIYAY | Abucar
»Jini
Boqor oo Muqdisho looga baxshay ALLE BOQOR | C/raxman
»Dib
u heshiisiinta Soomaaliya: Maxaa qaldan? | Raage
»Somaaliya
Katarina iyo Rita | Amiin Yuusuf
»Waraaq
furan oo ku socota Ururka midnimada islaamka |
Saciid
»HALKEEN
XALKA KA RAADINAA??? | Xuseen
»Hargeysaay
hambalyo | C/Raxmaan Taysiir
»Dalka
Yaa Iska Leh, Dadka Yaa Umaqan | Axmed Cali
»Xasuuqii
Malka-durduro | Warfaa
»Morgan
oo Noqday Makaalintii Barre Hiiraale |
Maxamed
»Qarnigaan
qabiil ku faan qiimo Ma leedahay | Mowlidyare
»MIDOWGA
AFRIKA: MIDNIMO KATALIN MISE MINDIYO AFAYN? | Garaad
»DIGNIIN
CULUS: AIDS-KA & SOOMAALIDA |
Dhagaafe
»S.Y.U.P
oo War ka Soo Saaray Doorashada ka Dhacday Somaliland
»Gabadhii
xumaan damacda: "nin iga weyn ayaa lagu dari lahaa"|
Ikram |