SHIR
WAXBARASHADA MASAAFADA AFRIKA LAGAGAHADLEY OO
LAGUQABTEY JAAMACADA K/AFRICA (UNISA)

Afrika oo isutimid, waa wufuuda kaqeybgaleysa
shirka UNISA kadhacey ee Waxbarashada Masaafada
ee Afrika.
Pretoria,
Somalitalk: shir weyne ey qabanqaabisey Gudiga
Waxbarashada Masaafada dheer ee Africa “African
Council for Distance Education (ACDE)”, oo 9kii
ilaa 12 Agosto soconayey ayaa laguqabtey
xarunta Jaamacada uguweyn waxbarashada masaafada
aduunka ee UNISA, shirka waxaa kasooqeybgaley
wufuud heer sare ah oo isugujirta, madaxweyne
kuxigeeno, waziiro, Jaamiciyiin, siyaasiyiin,
ururarada bulshada & bahweynta saxaafada oo
kakalasocotey wadamabadan oo Africa kuyaala,
waxa kale oo kasooqeybgaley shirka wufuud
kasocota Jaamacado kuyaal Europe iyo safiiro.
Jamhuuriyadda
Somaliland waxa shirkan uga qeybgaley Dr. Ahmed
Hussein Esa oo kasocdey Machadka IPRT ee
fadhigiisu yahey Hargeisa, islamarkaana Dr.
Ahmed waa Xoghayaha Arimaha Dibada ee Xisbiga
Kulimiye.
Gudigan “ACDE”,
waxa lagu-aasaasey Jaamacada Egerton ee Njoro,
Kenya 22kii ilaa 24kii Janayo sanadkii 2004kii,
laakiin kahor intii aan dhidibada loogu aasin
gudigan waxbarashada masaafada dheer ee Africa
Jaamacada Egerton, waxaa markii uguhoreysey
abuurkii gudigan shirar dhowr ah laguqabtey
Jamacda K/Africa (UNISA) sanadadii 2002gii iyo
2003gii. Ujeedooyinka uguwaaweyn ee gudigan
waxaa kamid ah
-
Kor uqaadista
waxbarashada furan iyo ta masaafada dheer ee
Africa (open & distance learning)
-
Kor uqadista
cilmi-baadhista & tababarka ee waxbarasha
furan iyo ta masaafada dheer ee Africa.
-
Sidii deeq
laguhorumariyo siyaasadaha kor u qaadista
tacliinta masaafada dheer ee Africa
loosameynlahaa.
-
Sidii
loosameynlahaa ardaayo (FORUM) ey dadka
ashkhaasta, ururada bulshada & dawladuba ey
ugaqeybqaadanlaahyeen sidii
loohorumarinlahaa waxbarashada masaafada
dheer ee Africa
Gudigan ACDE
gudoomiyihiisu waa Prof NB Pityana, Maamulaha
Jaamacada UNISA, gudoomiye kuxigeenka gudigu waa
Prof Nuho Yaqub, vice chancellor u ah Jaamacada
Abuja, Nigeria, xoghaya guud waa Prof Ezra
Maritim, vice chancellor Jaamacada Egerton ee
Kenya, Khasnaji waa Prof Motlae Musonda, vice
chancellor ee Jaamacada Copper Belt ee Zambia.
Gudigan oo
dhiirigelinweyn kaheley xafiisyada Waaga Cusub
ee Africa “African Renaissance” iyo xafiiska
horumarinta Africa ee Nepad oo shirkoodii
uguhoreeyey uu kan ahaa ayaa ukaboxidhey sidii
ey wax ugabadalilahaayeen dhibaatooyinka
waxbarasheed, dhaqaaleed, bulsheed, siyaasadeed,
caafimaad ee Qaarada Africa latiiceyso,
halheyska gudigu oo ah WAANU QABANKARNAA “CAN
DO”.

Prof Ann Floyd oo
kasocota Jaamacada Boqortooyada Ingiriiska &
Suxufi Saeed

Bidix kabilow waa Dr. Ahmed Hussein Essa oo
kasocda IPRT, & Prof kasocda Jaamacada Sudan
Shirka ACDE ee
kadhacey xarunta shirarka ee UNISA, waxaa
kufurey qudbad soodhaweyn ah Prof Pityana &
Marwo Dimza , waxaa maalinkii arbacadii qudbado
muhiim ah kakalajeediyey Waziirada Tacliinta ee
K/Africa Marwo Naledi Pandor oo xubin barlamaan
ka ah K/Africa, waxa kale oo qudbad dheer oo
muhiim ah kajeedisey madasha Raysal wazaaraha
K/Africa, Marwo Phumzile Mlambo-Ngcuka oo
badashey Raysalwazaarihii hore ee Zuma oo lagu
eedeeyey musumaasuq iyo xatooyo xoolo dadweyne.
Waxa kale oo kahadley maalinkaa Profosooro ey
kamidka yihiin Rachel Gumbo oo kasocdey
jaamacada Zululand ee K/Africa, Dr. Jessa
Milan, madaxweyne kuxigeenka ururka caafimaadka
aduunka ee LLC, Dr. Esther Kibuka xarunta
African Renaissance, Dr Joshua B Rubongoya,
xarunta arimaha bulshada ee K/Africa & Prof &
waziiro kale oo Africa kakalasocdey.
Maalinkii
khamiista ee 11 agosto waxaa shirka
lagufalanqeeyey tababarada maclimiinta iyo
horumarinta ganacsiga, waxaana kamid ahaa oo
hadalo qiimoleh kajeediyey goobtaasi Marwo Susan
Yen Awasom ookasocotey Camaroon, Mudane Hamdi
Saleh, safiirka mazar ufadhiya Mozambique, Dr.
Simba Makoni oo ah dhiijiga cambaniga Kamunda oo
fadhigiisuyahey Zimbabwe, waxa kale oo kahadley
madasha prof phumla mtlala dhijiga kuluyada
dhaqaalaha iyo maareynta ee UNISA, prof Oludele
akindoade kuliyada dhaqaalaha ee unisa, iyo prof
Ann Floyd oo kasocetey Jaamacada masaafada &
waxbarashada furan ee boqortooyada ingiriiska,
marwo floyd oo kahadashey iskuxidhnaanta &
wadashaqeynta jaamacada Africa..
Maalinkii Jimcaha
oo aheyd gabogabadii shirkan 3da maalmood
kasocanayey UNISA waxaa kahadley Jaamiciyiin
badan waxa kale oo hadalo wax ku ool ah
kajeediyey goobtaasi gabogabada shirka Mudane
Sir John Danial oo ah Madaxweynaha Ururka
Barwaaqo sooranka ee waxbarashada “ the
commonwealth of learning (COL)”, waxaa halkaasi
hadalo gabogabeynta kajeediyey Prof Pityana.
Intii uusoconayey
shirku waxaa iyana xusid mudan falaqeyno iyo
su’aalo tirobadan oo kadhacey madasha shirka,
waxaa su’aalahisi kamid ahaa su’aal weriyaha
Haatuf ee K/Africa uu weydiiyey Prof Ann Floyd
ookasocotey Jamacada Boqortooyada Ingiriiska,
waxaaney aheyd su’aashu sidan: “Marwo Ann,
uguhoreyntii aadbaad ugumahadsantahey
bandhigaagan, magaceygu waa Saeed, waxaanan ahey
suxufi R.Somaliland ah, marwo waxaad kahadashey
iskuxidhnaanta Jaamacadaha Africa &
wadashaqeyntooda, “Collaboration” , markaa
wadashaqeyntaasi simey kusuurtogelikartaa marka
wadamada qaarkood lagusheegey in aaney jirin
“Places that doesn’t exist”, sida Somaliland oo
xasilooni iyo kaladanbeyni kajirto, leh ururo
bulsheed oo rayid ah, leh dimuqraadiyad,
sifooyinkan oo aan kajirin wadamo badan oo
Africa kuyaal, su’aasheyda labaad, Africa waxaa
kahaloosan khilaafaad, & maamul xumo ey sabab
utahey tacliin daro, markaa arimahaas gudigan
wax makabadalyaa?
Marwo Ann floyd
waxey kujawabtey “ aadbaad umahadsantahey, aad
umahubo in ACDE ey kujirto Somaliland sababta
aqoonsi la’aanta,”, waxaa halkaa kasiiwadey
jawaabta su’aasheyda Dr Fred Simiyu Barasa oo
katirsan African Virtual University, wuxuuna
sheegey in ey xidhiidh fiican kadhaxeeyo
Jaamacadaha Camud & Hargeisa & Jaamacadooda
African Virtual ‘Varsity, su’aasha 2aad ee aan
waxaa kajawaabey Prof Yacqub oo kasocdey
Jaamacda Lagos ee Nigeria, isaga oo tilmaamey in
khilaafaadka Africa ey yihiin arimaha ey ACDE
wax kaqabaneyso”
Arint kale ee
xusida mudan intii shirku socdey waa iyada oo
kor looqaadayey kaqeybqaadashada haweenka
dhinacyada horumarinta waxbarashada, adeegyada
bulshada i.w.m, ee Africa, Iqbal Jhazbay oo
kamid ah Jaamacada UNISA & islamar ahaantaana
kasocdey xafiiska Somaliland ee K/Africa ayaa
su’aashishii uguhoreysey waxey aheyd sedan :
“uguhoreyntii aadbaad ugumahadsantihiin bahda
shirka, wadamo badan oo Africa kuyaal sida Sudan
& Somaliland iyo wadamo kaleba dumarka ayaa ah
kuwo iyagu quutalyawmka uraadiya reeraha “bread
winners”, K/Africa oo kale boqolkiiba shan iyo
todobaatan (75%), dumarkaa raadiya quutal
daruuriga reerka, xataa horumarkii kale iyo
siyaasadii wadankana wey kaqeybqaadanayaan,
wadanka Cameroon waa side kaalinta dumarku?
Marwo Susan Yen
Awasom oo kajawabeysa su’aasha Iqbal waxey
sheegtey in sida oo kale wadanka Cameroon ey
dumarku doorweyn kaciyaarayaan horumarinta
qoyska iyo bulshada & xataa siyaasada wadankaasi,
waanan kudhiirigelinayaa dhamaan haweenka Africa
sidaas oo kale”
Gabogabadii &
gunaanadka shirka waxa kasoobaxey 21 qodob oo
sida ey sheegeen kaqeybgalayaashu sifirfircooni
ey kudheehantahey loodhaqangelindoono islamar
ahaantaana lamasheegin meesha laguqabanayo
shirka kan kuxiga.
Tan in ey
iskatahey balanqaad African iyo mid maxsuul dhab
ah soosaara waa lagadhursugayaa.
SHAQO KABANAAN
XAFIISKA ACDE:
Xafiiska ACDE,
waxey raadinayaan “Chief Executive Officer”,
hadii markaa akhristow aad leedahey cilmi oo aad
heysatid shahaado jaamacadeed, sida maamulka,
“Management”, ama Strategic Planning, ama
financial Management, oo aad leedahey waayo
aragnimo meelahaa eynu sheegney, fadlan
laxadhiidh: Xafiiska ACDE, Prof.Ezra Martim,
P.O.Box: 536, NJORO, Kenya, tel: +254-51-62454,
Fax: +254-51-62527, email: euvc@wananchi.com ,
codsigaaga gudbi inta kahoreysa 15ka September
2005.
Waxaa diyaariyey:
Suxufi Saeed Abdi Fuuraa,
Somalitalk , Pretoria
shmadar@yahoo.com