SIYAASIYINTA IYO HOGAAMIYASHA SOMALIA MAXAY UBAAHAN YIHIIN?                                                                                             (Taqi)

 

                                                     Asalamu calaikum            

                         

Waxaa hubaalaa  inuunu ruuxna marag la,aan meel ufadhin, ruux walbaa waxbaa wado oo aroortii ukalahaa, hadaba waa yaabe xiligan hadda lajoogo maxay ubaahan yihin siyaasi yiinta iyo qabqablayasha? mawaxay ubaahan yihiin jago madaxweene, lacag, wasiir, xilibaan, danjire, iwm ilaayo hadda macada doonista qolooyinka Kenya joogo- balse waxaa shaki kujirin in ruux walbaa  baahi isaga ugaaraa jirto taasoo kuxiran qob nimadiisa iyo hanka kujiro; anigu maqabo in dhamaan qolooyinka Kenya jooga cadka aan qeebsameen wada doonayaan – waa hubaal inaysan lacaga la,aan heenin oo jeebkoodu beeso qaadi ladahay, waa hubaal ay ogsoon yihiin inuusan cadka madax weenaha uwada qeebsami karin; oo timirtii horaa dab loowaayey.

 

Midkastoo kamidaa qolooyinka jooga Kenya iyo kuwa awood darri udiiday  waxay u, ooman yihiin magac iyo sharaf inuu umada kudhexyeesho oo haybad dheeri lasiiyo balse wadadii lagu helilahaa aqoonsiga bulshada ayaa kalunsan oo ilaah ayaan waafajin.

Dhamaan cadka kamaqan ay raadinayaan  waa inay umada somaliweyn kadhexmuuqdaan  basle anaga been ayey inoo sheegan tusaale ahaan qabqablayaasha waxay nagu beer laxoodsadaan inay cadka dowladii hore aan kulaheen beel ahaan ama gobol ahaan nooradinayaan oo ilaayo hadda radintooda kujirana –siyasiyiintu waa lamid oo cadka ama sharafta  UN, EU. Arab league, African league aan kulaheen ayey yirahadaan waan raadineenaa waa xaqiiqo haddii ay cadkaas ay sheegayaan jiro in goor hore laheli lahaa –balse waa geel lumay haan ama aashuun kadhexraadi raadinta ay sheegayaan dhamantood.

 

Sharaf iyo haybad kuyeelashada umada dhexdeeda qolooyinba sigooni ayey uraadsheen kuwo wuxuu shaydaanka tusay in wadada kaliyaa uu umada ugadhex muuqan karo ay tahay inuu dil,dhac, boob kudhexsameeyo silooga dhexaqoonsado dadka kale kuwana dhaca xoolaha dadweenaha oo dawlada kujira ama hay,adaha deeqda bixya kaalmada yar ay dadka iyo dalka ugu deeqaan boobkooda ayaa laqumanantay oo ay lasooshir tageen ay leeyihin madaxweene ayaa doonayaa oo waxaan heestaa xoolo aad ubadan wuxuu moog yahay xoolaha uu sharafta iyo kursiga madaxwenaha kuraadiyao in dadweenuhu asal ahaan  leeyahay kumona  garqadan oo waa dhidid keega aan soo shaqeestay ayuu ku,oran  

 

Hadda kahor ayaa nin umadihii hore kamidaa wuxuu arkay geed caabudaayo waxaan ilaah aheen markaasuu aad ucarooday wuxuu go,aan saday inuu geedkaas gooyo(jarro) wuxuu soqaatay gudin/faas waxaa wadada uga horyimid shaydaan oo iskusoo ekeesiiyey aadami wuxuu si degan ulahadlay ninkii wuxuu kuyiri saaxiib halkeed godinta usidataa wuxuu kuyiri geedkaas ayaa doonayaa inaan gooyo maado uu ilaah ushariig yeelaayo, shaydankii oo sida ruux aadami uhadlaayo ayaa kuyiri saaxiib iska daa oo hajarin wax kaaga wanaagsan ayaa kuuhayaa oo ah in subax kasta aad sedex dirham kala baxdo inta udhaxeeso firaashka iyo barkinta aad kujiifsato siduu ayuu kuqancay, subixii 1aad ,2aad ayuu kala baxay barkinta iyo firaashka dhexdooda min 3dirhan xubixii 3aad ayuu waayey aad iyo aad ayuu uxanaaqay godintiisii(faskii) ayuu sooqatay si uu ujaro geedka shaydaankii oo suuradii hore leh ayaa kahoryimdi  wuxuuna sicaro kujirto kuyiri ninkii halkeed uwadataa faaska geedkas ayaa jari iyo majari kartid ayaa laysdhaafsaday halkaas ayaa dagaal kudhexmaray ninkii iyo shaydaankii, ninkii ayaa ladilay kolkaasuu shaydaanku kuyiri ninkii shalay adigaa iga xoog badnaa oo ilaah dartiis ayaad ucareesneed balse maantay anigaa kaaxoog badan oo 3dirham ayaad ucareesan tahay .

 

Ilaah ayaan kudhaarshee dhamaan siyaasiyiinta, qabqablayaasha, beeldhaqameedyada, bulshada rayidka, culimada, dhalinyarada, haweenka hadda shirka Nairobi joogo maxay ucareesan yihin  ayna uyimaadeen shirka maxalka umada somaliyeedbaa iyo in lahelo dawlad somaliyeed oo caadilaa maya oo maya!! ee waxaa kaguuxaayo oo qolokastaa shirka utimid qaabiil, gobol iyo sadbursi iyagoo hilaamay  wadadhalashada islaam-nimo ama Somali-nimo ay umada Somaliyeed  wadaagaan .

 

Dhaqaatiirta dadka waalan daweesa waxay sheegay 80% dadka waalan inaysan sabab u,aheen waalidooda jiro maskaxeed balse sabab utahay iyagoo miyir qabkii kuwaayey aqoonsi iyo sharaf dadka dhexdooda ayna kuraali noqdeen inay karaadiyan  baahidaas waalida. Qeeb kamidaa dalka ayaa waxaa kudagalamay qabqablayaasha mid kamidaa ayaa idaacada BBC wareesi layeelatay  kuna tiri maxaad udagaalameesaan? wuxuu kujawabay umada inaan kadhex muuqdo ayuu iidiidan yahay; ufiirso kalmadaas umadda muuqaal kuyeelasho ayaa dad badan god ugaleen hooyo badan ugablantay  dumar badan aasay uqaadeen, marka miyeysan habooneen inaan muuqaal fiican siiyo kuwa dowlada nagahor taagan mudo 14sano mid beenaa oo aan dowlad kuheleeno haba ahaatee

 

Xigmada meelaksta ayaa laga bartaa xitaa  ninka walaan afkiisa sida xadiista lagu wariyey. golaha senedka ee mareekanka  wuxuu kakooban yahay dhamaan madax weenayashii dalka soomaray ee nool waxay kasareeyaan madaxweenaha markaas jira –dadka mareekanka waa ufekereen siyaasiyoontooda oo bax iska tag 4tii sano ee kursiga wuu kudhamaday kaliyaa maysan orane meel kasareeso ayey udhiseen oo uu madexwene kastaa kufekero siduu kugaari lahaa  marka miyeysan nala habooneen si,aan iskaga horwareejiyo nimankaas mudada dheer sootagan inaan udhisno aqal senedka oo kale si jiila sookoraayo ee wax soobartay talada uqabtaa iyagana talo iyo waano aragnimo laweediisto. Fiicnaan laheedaa inaan madextooyo cusub oo nuxaasaa udhisno Adan cadde, A/risaaq Haji iyo raga lamidkaa.  Kali taliyihii moi ee dalka Kenya mudada dheer leelinaayey maalintii loomagacaabay caaqilka geeska Africa ayuu talada iskaga dagay taasoo sabab u,aheed inuu shaaca kaqaado in dalkiisa hooyo aysan raali ka,aheen Somalia inay degto marka awal Kenya kadhex muuqashadeeda ayuu kufekeraaye maalintii loosheegay ilaa geeksa Africa inuu madax uyahay ayuu sidaa yeelay marka somaliyeen jeer aan  meel kasareeso madaxwenimo udhismo kuwan sootagan tagi maayaan ee talo iyo tab fiican aan lanimaado qaasadan dhalin yarada aan ugu caqliga iyo cilmiga  yarahay aniga

 

NB: Qolo, gobol, shaqsi gaaraa ulamo jeedo qoraalkeeya siyaasadna garaadkeeda malihi marka qalad yaana la,iifahmin raalina iga noqdo oo iskakay cafiya wixii aan kuqalbamo. Geel maxaa indha kuul kakasa Taqi Bashir wuxuu siyaasad kagaran ayaa iska yar – walaahu waliyul mutaqiin –wabilaahi towwfiiq – Wasalamu Calaikum..