Ilaah baa mahadleh. Nabadgelyo iyo naxariis ha ahaato Nabi Muxamed korkiisa.

Cumar Binu Khitaab (RC) waxaa la sheegay inuu yiri waxaa Islaamka fahmi kara ninkii waqtigii jaahiliyadda soo maray. Sidoo kale akhristayaal waxaa dagaal fahmi kara qofkii dagaal-aqoon ah. Dagaal-aqoonnimadu maahan dagaal-oognimo ee waa qof yaqaan dagaalka iyo axwaashiisa oo aan dagaal gelin ilaa lagu khasbo. Bal aan fiirino gabay uu tirshay Salaan Carrabey.

Bal aan fiirino waxa lagaa sheegay nin Carab ah oo la oranjiray Camri Binu Dii-Macdiyarkib oo dhowr beyt oo gabay ah dagaalka ka tirshay. Gabaygii oo aan tarjumay waa kan.

Dagaalku cabbaarkiisa hore waa gabar cas oo kale, oo quruxdeeda caalle kastaa dabo-cararo, ilaa dabku cartamo oo holucu cirka isku shareero, markaasay cajuusad noqotaa aan ninna cududda ugu jirin, cirro leh oo urkeeda laga cararo, dhunkashadeedana laga caago.

Gabaygii oo Carabi ah waa kan:

Wuu run sheegay oo qof kastaa waa ogyahay haddaan qowlka la suubsan, sida dhibta yar ee dagaalku uga qarxi karo waxaan qiimo lahayn. Haddaad i rumaysanwaydaan akhriya/dhegaysta gabaygii ahaa: ragoow kibirka waa lagu kufaa oo uu tiriyey Ismaaciil Mire. Waxay ilatahay in dadka degen degaanka ay isku haystaan Daahir Riyaale iyo C/hi aad u fahmayaan labadaas gabyaa iyo waxay ka hadlayaan.

Haddaad aragtid wiil labo bistooladood ku wata magaalooyin reer tolkiis degaan oo nabad ah ama isagoo madax ah lagu arko isagoo bistoolado la laafyoonaya dukaamada hortooda sidii lagu arki jiray saraakiishii milatariga qaarkood iyagoo gobollo ama Xamar jooga oo aad mooddo inuu film ”Cowboy” jilayo waa qof aan dagaal ku fiicnayn oo fulay ah, waana kuwa badanaa dadka maxaabiistaa ama maxasta laaya. Haddaan been la sheegayn waa la ogaa saraakiil badan oo dadka istusi jiray fadalo ay dhigeen iyo magacyadii ka raacay.

Wallee reer Puntland waan u baqsanahay. Ilaa dhowr sano baa waxaa haysta sheekadii ahayd “war hayaay waa waraabe” oo kale. Sheekadaas qof walba waa garanayaa in wiilkii la oran jiray Cumar beenaale isagoo arigiisa la jooga uu dhowr jeer yiri: war hayaay waa waraabe oo dadkii magaaladu dhowr jeer usoo gurmadeen ilaa maalintii dambe waraabayaal iyo yeey run ahi soo weerartay markaasuu dadkii u qayshay sidii caadada u ahayd dabadeedna ciyaar looga qaatay. Waxaan filayaa intaas oo jeer bay Allpuntland.com dhaheen shirqool seddex gees ah baa jira, shimbiraalay belaayo joogtaa, Hobyaa hub lagala soo degay iyo maantadaan oo kornaylku leeyahay Ismaaciil Cumar Geelle baa Rayaale dabada ka wada. Waxay ila tahay inay belaayo saadsanayaan. Haddii Ilaah idmo waxaa dhici karta inaan C/hi ka qoro cinwaan ah:

“nin belaayo hurshaa mar uun buu ku baxaaye Cartan-Boos ma kan baa?”

Marka kornaylka waxaan leeyahay haddii C/Qaasim iyo Cismaan Caato kaa siyaasad fiicnaadeen oo saaxiibo samaysteen maxaan kuu samaynaa? Maxaad dadkaaga qaarna u laynaysaa qaarna cadow ugu samaynaysaa? Horta C/hi iyo Ina-Afguduudoow dabkii la shid, holiciina cirkuu isku shareeree adkaysta oo shacabka Puntland sheekadiina waxay u arkaan ”war hayaay waa waraabe” ee haku daalina.

Horta shacab iyaga hadal iiguma harsana ee dhowr nin oo daraawiishta horbooda ayaan kalmaddii u dambaysay leeyahay. Nimankaasi waa Cadde Muuse, Carays, Cabdi Yaasiin iyo Ina Cali Shire. War shaki iigama jiro inuu C/hi dhaanteeyey marba haddii uu awal Carab caayi jiray, Rayaalana uu horay u caayey haddana uu Ina Cumar Geele sii marayo ee marka ku dhawaaqa in C/hi la cayrshay oo uusan Puntland kusoo noqon karin, kaddibna waxaan la heshiinaynaa reer Somaliland. Raaligelin la siiyo Rayaale iyo Ismaaciil Cumar Geelle ayaa ka dhibyar in dadkaas reer Sool xabbad la isugu dhiibo oo dhulkoodu holco. Dadka qaar baan fahmi karin raaligelintaas oo fulaynimo u qaba laakiin dhib lama leh markay Zenawi leeyihiin waa walaalkeen. Haddii taladaas la diido bal xagga sabarka halagu dadaalo.

Rumaysta ama ha rumaysanina C/hi waa fargan. Sida axaadiistu sheegtay farganku cadow ma cesho, ugaar ma dilo laakiin qof kuu dhow (walaalkaa ah) buu il ka ridaa ama ilig ka jabshaa. Marka C/hi waxba kama qaadi karo C/Qaasim, Ismaaciil Cumar Geele iyo Rayaale midna ee Ina Cali Shire iyo Fu’aad Aadan Cadde buu madaxa isu gelin. Qofkii saluuga erayga fargan waxaad fiirisaa dadka C/hi dilay intii Puntland loo dhiibay ama qabsaday iyo ka horba oo kala ah:

Xagga degaankana waa mar uu xeradii daraawiishta gato mar uu Ramadaan dhexdi bushash dad masaakiin ah burburiyo iyo mar uu Garoowe guryaha ka soo horjeeda meeshuu degenyahay ka banaysto. Marka qofkii garanaya waxuu u geystay dadkuu cadowga u yaqaan hanoo sheego?

Kulaabo bogga hore ee www.somalitalk.com