1

Waxaan ka Digayaa Dagaal ka Dhaca Sool Iyo Sanaag

Aniga oo ka tirsan golaha wakiilada somaliladn waxaan ka digayaa dagaal ka qarxa Gobollada Sool, Sanaag bari iyo degmada buuhoodle.

Waxaan u arkaa dagaal ka macna liita kii ka dhacay Baadhame iyo Saala-hambasa maxsuul ka kaliya ee laga sugi karaana yahay naxli iyo nacayb la dhex dhigo shacabka walaalaha ah ee hadda uun ka nasanayey diifta iyo doonooyinkii dagaalada sokeeye, sidoo kalena lumin doona himilooyin badan oo ay hiigsanayeen.

Waxaan aamiinsanahay xoog militari oo loo adeegsado xalka khilaafka gobolladaaasi in aanu ka duwanayn riyo dharaareed marka loo eego duruufaha ku gadaaman sidaa darted, waxaan kula talinayaa xukumadaha Somaliland iyo puntland in ay joojiyaan gulufka dagaal ee ay ku hamiyayaan degaamadaas, isla markaana aysan iska indho tirin xaqiiqada jirta, lana dhawro xaqa iyo karaamada ay leeyihiin shacabka u dhashay degaamadaa.

Sidaa awgeed looga danbeeyo maareynta khilaafka jira iyada oo loo marayo dariiqo nabadeed oo togon, sida ay qabto shareecada islaamka iyo mabaadiidaayo ka tashiga iyo nabad ku wada noolaanshaha.

Xukumada Somaliland waxaan u soo jeedinayaa in ay ka duusho xal siyaasadeed oo ku salaysan wada hadal, xisaabtan iyo tan dhaqaale, caddaalada, isu celinta hantida lakala haysto iyo tirtirida raadadka colaadii sokeeye si loo gaadho isfaham buuxa iyo taabogalka maamulka Somaliland ee deegamadaas.

Ugu dambeyntii xukumada Puntland waxaan ugu baaqayaa in magaalada Laascaanood kala baxdo ciidamadeeda ka soo duulay fadhiisimada Garoowe.

Sadex qolo midba Halbaan idhi

Dawladda Somaliland midbaan leeyahay, Shacabka somalilandna mid baan leeyahay, Maamulka Majeerteeniyana mid baan leeyahay

Dowlada Somaliland, hadii aad daacad ka tahay hogaanka iyo jirtaanaka Somaliland, islamarkaana aad la rabto inay aqoonsi caalimaha ka hesho aduunweynaha hasoo saarto maxkamad cadli ah danbiilayashan :

Axmaqii toogtay ninkii ganacsada ahaa ee Swizerland u dhashay, Axmaqintii toogatay Anallina Tonelli Boorama ,Axmaqii toogtay taliyihii taraafiga hargeysa .

Somalidu waxay tidhaahdaa gaal dil gartiisana sii maxay galabsadeen dadkaasi la laayaya Somaliland bay waxa u taraayeen oo xag waxbarsho iyo xag caafimaadba waxa uga qabanayeen cidii dishay dadkan bir ma gaydada ha, waa cadowga kowaad ee aan ogaleyn jirtaanaka Somaliland . hadaba hadii aanay dowlada Somaliland arintan waxa ka qaban indhaha caalamka ee soo eegaya aanay qancin ogow tani waxay dhaawacaysaa rajadii soo iftiimaysay ee dalka Somaliland laga qabay.

Shacabka Somaliland midbaan leeyahay shicibow toos dowladi waa shicib, haddii aanu shicibku dawlad kastoo markaa jirta la shaqayn oo aanu gacan siin, oo gacan dhiiglayaasha guryaha lagu qariyo aanay soo sheegin, oo wixii aynu la banayno, mudaharaad nabadgelyo aynaan ku muujin isla markaana aynaan ka hortagin shirqoolada la inoo ma leegayo ee la rabo in degaal sokeeye la inagaga dhex rido, dee shicibow hurmarku aynu ku riyoonayno heli maynee ogaada.

Maamulka majeerteeniyana waxaan leeyahay, nin baa yidhi weyl yahay ana nin ku gaadhiwaawey hayga dhigin, adna waraabe ha isu loogin waxaan idin kula talinayaa Somaliland-na mid aan idiin jawaabi Karin ka dhigina, idinna intii aabihiin afweyne idiinka hadh-dhadhay ha iska kala qubinee bartaad joogtaan dib uga noqda,.

Haddii kale, wuxuu baa la eegi ciday caano kaga qubanayaan Doqon maalantay iyo geesi malafa bartay dhexdooday miiidaamo ka dhacdaa.

Nuura cabdi yuusuf

3

Isasoo Dhiibidii SSDF iyo Afweyne

Laga bilabo 1986 Afweyne waxuu soo celiyey laba hadii la odhanjirey SSDF ee majerteen waxa uu xaal u siiyey in uu ragii SSDF Markey soo noqdeen iney gaar ahaan madaxda ka noqdaan woqooyiga Somalia 1986 wixii ka danbeeyey xasuuqii iyo dhacii loogeystey somalialnd waxaa u badnaa madaxda majeerteen.

Dhacdooyinkaa waxaa ka mid ahaa askartii faqashta iney sharaca dumarka ku kufsadeen, dumarka qaar guryahooda uga galaan oo yidhaahdaan SNM ayaanu baadheyna wixii ragana guriga dhexdiisa ku xudhaan dabadeed xaas kii ku hor kufsadaan wixi lacaga iyo dahabana qaataan.

Inkasta oo la soo koobi kareyn dhibaatooyinka ay madexdii majeeteen Somaliland u geystee.

Hadii aan tusaale idiinku soo qaado 1987 ayaan waxaan ku nolaa magaalada Burco Habeen ayaa aniga iyo xaaskeyga oo lixbilooda ah iyo afar caruura oo aan dhaley huruda ayaan saqdii dhexe albaabka sii xooga naloogu garaacey.

markii horeba hurdo fiican manaan seexan jirine intaan isla boodey ayaan idhi wa’ayo? Waar fur waryaa waa ragane, markaasaan ku jaabey waar maxaa aheyd maxaase dooneysaan? Markaasuuu yidhi waar furwaryaa qurmisyow, waxaa ku xigtay albaabkii ayey soo jebiyeen lix nin oo gaadhi bileysa wataa ayey ahaayeen oo uu ka mid yahay nin lagu naaneysi jirey (Cadceed).

Arinta ay baadhayeen waxay aheyd nin aanu walaalo nahey oo jabhada ku biirey, Markey soo galeen gudii ayey laba igu soo boodey oo katiinad laba dible iigu xidheen ayuu baa waxaa iga soo hadhey waar maxaa sameeyey war waxaa iweydiiya? Cadeed ayaa iigu jawaabey angaa ku sheegeyne qurmis ayaad tahay markaasaa kuwii kalena wada qosleen, markaasey uu I weydiiyay walaakaa xasan gab meeyey ma reer kina ayaa u gudbiyey SNM oo maaliyey soo maah qurunyow intuu qori igu dhuftey kuwii kale agtaagnaana wey iigu bilaabeen feedh iyo haraati iyo qoriga dabadiisii dabadeed wejigeygii dhiigayaa qariyey.

Horteyda waxaa taagan oo aan dirqi ku arkayay caruurtii oo wada oyaya iyo gabadhaydi oo wada ooyaysay oo dagaalamaysa, intaa waxa ku xigtay inuu cadceed uu xaaskaygi ku yidhaado askartii kale waar naagta ii qabta aan u tagee, dabadeedna halkii ayuu hortayda ugu tagay aniga oo arkaya oo askartii kalena ay ku qoslayaan, kuna darso xaasku waa lix bilood oo xaamila ah.

Waan ogahay in aanay dhaqankeena ahayn in aan ka hadlo waxyaabahan oo kale hadana dhibaato isoo martay ayaa igu keentay, welina waxa ay ila tahay in ay arintaasi shalay dhacday.

Faqashtii majeerteen waxaa iyo waxyaabo ka xun ayey u geesteen shacabkii Somaliland, waxa kaloo oo jirtay in ay dadka maalkooga wadada ka qaadi jireen iyaga oo aan waxba ugu marmarsiyoon oo aaynan halkan ku soo koobi Karin. Tusaale Kabtan Faalso waxa uu islaamaha suuqa la fadhiista alaabta, alaabta ayuu ka qaadi jiray iska daa cid kale oo xoog leh, madaxda majeerteen waxa ay iskugu faani jireen waxyaaba waxashnimada ah ee ay soo sameeyaan maalintii intii ay habeenkii wada qayilaan, intaa ka sii xumaa habeen walba dad ayay qafaalan jireen intay wax uun ku eegeeyaan dibna looma arki jirin.

Hadii aan u soo noqdo arinta hada taagan ee C/laahi Yuusuf ciidanka soo geliyey Laascaanood, waxaan ugu baaqi lahaa ciidanka reer Somaliland inaaney dagaalka ka bilaabin laascaanood dadka joogaa yihiin dad reer Somaliland o xaq sharci inagu leeyihiin xitaa kuwwoda ka soo horjeeda jiritaanka Somaliland waayo dadka soo horjeeda jiritaanka Somaliland wey ku nool yihin hargeysa iyo Burco, uma baahnin indadkaa reer Somaliland ee abaartu haysaa ay dhulkooda ka qaxaan , waa ineynan qori ku ridin ilaa ay inagu ridaan.

Waxaa ciidanka Somaliland odhan lahaa dagaalkeenu yaanu kasokey:

1.Dhulka majeerteenka garowe iyo bosaso ineynu qabsano wax inooga sokeeyaa majiraan

2.waxba inoogama sokeeyaan ineynu nolol ku soo qabano Cabdilaahi Yusuf iyo kuwa la shaqeeya.

3. Waxba inoogama sokeeyaan ineynu maxkamada soo taagno gacan ku dhiiglayaasha dadkoodii laayey.

4. Waxba inoogama sokeeyaan ku kufsaddeen ku qoslayey ilaa ay dacar ku qadeeyaan

5. Waxaan odhanlhaa waa iney Puntland noqotaa qayb Somaliland ka mid ah inta aynu Somalia dowlad dhisanayso Markey dhisato dawlad aynu u celinaa

Wa Bilaahi Towfiiq

Abraham hersi

Abher97@hotmail.com

4

Inkastoon nabada, wada-jirka, karaamada iyo jaarwanaagu wax aad u weyn yihiin hadana mararka
qaarkood doqoniino in la qaato waa gunnimo. Ina Yey tan iyo 1998 ayuu inaga daba qaylyayey oo
daandaansigiisu aad u badnaa. Aduunyada intii garaadleh waxa yaab geliey sida uu odaygan asaasaqay u
fikirayo iyo gurcudka uu gudayo sabankan dunidu dayax iyo qoraxba ka gudubtay. Wax maanta Afrika iyo
Aasiyaba leh xuduudbaan bedelayaa lama arag. Sharciga iyo qawaaniinta caalamiga ah iyo weliba nidaamyada
madaniga ah intaba lagu ogolaan kari maayo talada uu Ina Yey meesha la socdo. Waxa intaas kuuraaca sida
Ina Yey uu u moogan yahay in xitaa jufadiisa hoose ee Reer Mahad aanay ku taageeri karaynin daandaansiga uu Somaliland daandaansanayo. Majeerteenka kale sida Cusmaan Maxamuud iyo Ciise Maxamuud toona ma taageeri karaan, mana raaci doonaan talooyinka guracan ee Ina Yey wato. Waxaan sinaba loo iloobi karin dareenkii diidmada ahaa ee Majeerteen Weyne u muujiyey Ina Yey.
Waxaa kale oo Ina Yey moogan yahay in Somaliland ay ahayd tii ka shaqaysay nabadii ka dhex unkantay
beelaha walaalaha ah ee Majeerteen kadib markii Cabdillahi Yussuf uu qudhiisu gaaska iyo kabriidka
sudhay beelaha walaalaha ah ee deegaanadaa ku wada nool. Cabdillahi inuu damiir laawe baadil ah yahay
cidna la weydiin maayo, taariikhdiisa ayaa si wacan u xustay nooca uu odaygani yahay. Markaa wax la yaableh maaha in uu ku xaaro gorofkii loogu lisay.

Waxa hadaba la yaableh, maxaa baasee cudurkan loo eeganayaa oo loo daweyn laayahay... once and for all?.

Mujaahidiinta haatan ka tirsan ciidamada qaranka ee Somaliland waxa weeye kuwii Afweyne oo wuxu ahaa iyo
cududuu lahaa aynu ogayn afka u riday. Nimanka wacdarihii la ogsoonaa ku dhigay dawladii dhanayd ee
mar ahaan jirtay wax diir madoow dawlada ugu cududa weyn ee ay weliba taageerayeen boqolaalka kun ee
Oromada ah miyey biyo u kabanayaan 'Mr. Looser' - Ina Yey?. Jawaabtu waa maya. Hadaba maxaa keenay
sharafdhac oo loo qaadanayaa gunnimo aan la geyin?

Su'aalahan jawaabtooda waxa laga dhawrayaa madaxda dalka maanta ka talisa.

Cabdillahi Yussuf waa keli jooge cidkastaaba necebtahay. Waa nin quus ku nool oon if iyo aakhiro
midna rajo ku ogayn. Sidaa aan kor ku soo sheegay cid uu kalsooni ka haystaa habayaraatee ma jirto. Xitaa
hadii ay ku tahay Reer Mahad oo uu ka dhashay.

Habargidir iyo Hawiyaha kale waxa lawada ogyahay in ay waxkasta ka necebyihiin marnaba aanay magan gelin doonin. Sidaa si la mida ayey Digil iyo Mirifle u jecel yihiin in Cabdillahi Yey laga qabto Soomaali.
Waa nin aan garab iyo geedtoona lahayn. Waa mid anbad ah oo inuu haligmo uun sugaya. Waxaan aad u
aaminsanahay in Cabdillahi Yey aan loo seeto dheerayn ee degdeg looga xayuubiyo deegaanaada uu qoriga iyo bunduqa la hor joogo. Somaliland laba goorba macaash ayey joogtaa marka ay ka takhalusto Ina Yey: B)
Daandaansigiisii iyo xagxagashadiisii waa laga raysan, T) Dadka reer Puntland ee intiiyoo ay diideen uu
qoriga ku qabsadayna waa laga xorayn doonaa markaasi ayey samaysan doonaan maamul masuul ah oo jiiraankiisu ka amaan helaan dadkiisana hanta.

Waxan hadaba madaxda Somaliland kula talinlahaa:

1) Dheg yaan loo dhigin dhawaaqa Yeyga ee Cabdillahi Yussuf ka soo yeedhaya. Harti maskaxda xun ee
Cabdillahi Yey ma ogola, isagana ma rabaan. Majeerteen u dhiman maayo karaamo-daridiisa mana doonayaan inay colaadsadaan walaalahooda Somaliland.

2) Dawlada Somaliland ha soo saarto digniin 48 saacadooda, taasoo kama dambaysa. Kolay Cabdillahi waa
keligii-taliye mucangag ah oo digniintaasi u hogaansami maayo. Waxase hubaal ah in uu ku dambayn
doono meeshee kuwii la filka ahaa ay ku dambeeyeen.... oo ah halaag iyo hoog.

3) 3000 oo mujaahid oo ka tirsan ciidamada qaranka ha la diyaariyo kuwaasi oo wata keyd iyo saanad wax kasta oo ay u baahan yihiin.

4) Ciidamadu judha ugu horaysaba ha qabteen Garoowe. Gacanta ha ku dhigeen tobanka doqon ee Cabdillahi Yey la socda. Markaa kadib ha ku dhawaaqeen in taliskii dadqalatada ahaa ee Cabdillahi Yey si buuxda u
galbaday.

5) Ciidamada waa in laga saaraa magaalada lana dejiyaa aagag muhiim ah si ay nabadgelyada u sugaan mar kasta oo loo baahdo.

6) Hadafku ha ahaado "Regime Change", hana loo hawlgalo sidii bedel khayrqaba loo baadigoobi lahaa.

Hadii sidaa la yeelo laba shimbirood ayaa hal dhagax lagu wada dilayaa: B) Maatida Laascaanood dagaal
gudaha magaalada ka dhaca waa laga bedbaadin, T) Cabdillahi Yey iyo daaquudkiisana waa laga takhalusi.

Waxa kaloon kula talinlahaa dhamaanba shacbi weynaha Somaliland, mucaarid iyo muxaafidba, in ay si buuxda
hiil iyo hooba u siiyaan ciidamada qaranka. Si gaara waxan kula talinayaa madaxweynaha Somaliland Md.
Daahir Riyaale:

1) Wixii khilaaf ah ee adiga iyo xisbiyada mucaaradka ah idiin dhexeeya dhinac iska dhig
2) Madaxda xisbiyada, indheergaradka iyo cuqaasha talada la wadaag. Aad u badso "Public Relations" si
aad meesha uga saarto jawi kala shaki iyo dani. 3) Magaalo madaxda si ku meelgaadh ah ugu wareeji
magaalada Burco halkaa ha laga abaabulo difaaca dalka.

Xisbiyada mucaaridka iyaga waxan leeyahay:

1) Toloow colka ha la joojo ama dib inoogu dhiga. Maanta talo wada socota iyo wadajir ayey danteenu ku
jirtaa.
2) Ciidamada Qaranka tabantaabyadooda u hawlgala
3) Madaxweynaha dareenkiisa ha ka jeedinina difaaca
dalka.

Ugu dambayntii Cabdillahi Yey waxan kula talinayaa:

1) Ilaahay ninbuu kaa dhigaye ha garan waayin inaad
qodoto god la mida kii Saddaam qotay.