Sida Taariikhdu dhigayso, adeerkey Mohamed Adan(Gabadhcas) oo ahaa Alle ha
u naxariistee nin aad iigu dhowaa, waxa ka qiimo badnaa Alle ha u naxariistee
Adeerkey Abdi Haashi oo isna ahaa adeerkay labaad. Labadan nin ee kor ku
xusan hadeynu siiraacno labaduba waa Soomaali, beel ahaana waa Daarood,
Kablalax, Harti Dhulbahante. Markii Dawladii Soomaalidu burbutey 1991, waxa
loo kala jajabay BEELO, degaan walbana waxa ka taliya BEESHIISA. Qarankii
Soomaaliyeed oo qaar la goosto magac kalana loola baxaa waa dembi caalami
ah(International Crime).
Haddaan u soo noqdo qiimeyntii labada nin waxa waagii hore jirijirey nin
layidhaahdo hebel waa kudaal(baxsadey) oo wuxuu u galay reer hebel oo ay iska
soo horjeedaan beeshiisa. Wuxuuna ka mid yahay colka inala diriraya. Qaybe
wuxuu u galay S.N.M. Ururkaas isaaq waxay Buuhoodle gubeen oo magaaladii
dambas ka dhigeen sadex goor, intii dagaalada beeluhu socdeen 1982-1991. Sool,
Sanaag, iyo Cayn(Buuhoodle) Isaaq wuxuu u bixiyey Faqash, waxaba igu maqaal
ah in Qeybe lagu yidhi faqashyohow intuu Hargeysa joogey hadda. Maanta
beelwaliba waxay u ordeysaa xoriyad inay hesho, Daarood, Hawiye, Dir,
Raxanweyn-Digilmidhifle iyo iskaashato. Waa kuwaas qoloba goonideeda caalimka
u dhex ordeysa, sidii ay ugu noolaan lahayd xornimo. Maxamed Abdi Hashi waa
abtirsadey wuxuuna yidhi xoriyad Dhulbahante uga sokeysa Daarood majirto,
Ileen Soomaaliyi qaranimo diidaye, waana taas tan uu u dhisay Puntland. Ahmed
Mohamed Adan-Qaybe talada waa seegay waxana la yaraatay xoriyada. Adoonimo,
Midgaanimo, iyo Nasabdhimanimo waa isku mid, waa taas tan ina Abdi Hashi
gartey qaybana garan waayey. Horaa loo yidhi nin dhirbaaxa quudheed dugsadey
dhaqayadeed maalye, Dhashaadey sugtaa xaajadaad dhowrataa abade.
Xoriyadda: Qaybe weligii karaaninimada waa ku fiicnaa, horta waxa
isweydiinle Ahmed Mohamed Qaybe Jaamacad ma galay? haduu jaamacad galay sidee
xoriyadda iyo gumeysiga u kala garan waayey? Isaaqa aniga waa ka dhashay oo
hooyadey waa Habaryoonis dembigeeda iyo kii awoowgeed Sheeq Isxaaq ba Alle ha
u dhaafee, Isaaq ma qariyaan ninka gunta ah, hadalkana waxay uga billabaan
war ma anaguu nala murmayaa(hadlayaa), markaas ninkii gunta ahaa hadal dambe
uma furna, aamus mooyee.
Qaybow gadhwareersheha aad Hargeysa ku cunayso hadda, kaasoo ah
hadhuudhkii Cilmi Jaamac ee ka bixi jirey banka Jigjiga oo Siilaanyo iyo Ina
Yuusuf Sheekh Madar ka soo baryeen xabashida, waa kaa dhamaanayaa, ileen
irsiq Alle ayaa badane. Haddii kale waabad gabowdey oo cimrigaagii dhowr sano
oo dambe kama hadhin, hadaad nooshahayna masocondoontit gabow dartii.
Gebagebo: Ahmed Mohamed Qaybow gunimo ku noolaansho dooratay,
guudhsi dugsatey, ceeb ka dhiidhiweydey hadaba faraha dhiig hala gelin oo
dadkaad ka dhalaytay hadilin.
Wabilaahi Towfiiq
Dr. Abdimalik Askar
Minnesota U.S.A
aabdimalik@hotmail.com
Faafin: SomaliTalk.com | Jan 21, 2004