Waxaa dhowaan la ogaadey halis weyn oo la xiriirta barnaamij kamid ah
kuwa lagu daalacdo internetka, kaas oo ah "Internet Explorer",
halistaas oo ah in "shuftada Internetku" ay dadka si fudud ugu hagi
karaan website ay tuugadu leeyihiin ayagoo websitekaas cinwankiisa sare u
ekaysiinaya sidii website layaqaan, kaddibna qofkii oo u malaynaya in uu ku
dhex jiro websitekii uu yaqaan ay dhici karto in uu halkaas wax ka iibsado,
kaddibna ay sidaas tuugadii ku helaan lambarkii kaarka ee qofkaasi wax ku
iibsadey.
Tusaale ahaan ka soo qaad in uu jiro website caan ah oo aad wax ka
iibsatid oo cinwaankiisu yahay www.quwaaxgurato.com. Haddaba
waxay shuftadu samaysan karaan website ay u bixiyeen
www.jeerinquudato.com, waxayna meel websitekoodaaas ka mid
ah ka samayn karaan link ay ku oranayaan alaabtaan aan gadeyno waxaad toos uga
iibsan kartaa websiteka caanka ah oo aan xiriirka la leenahay ee guji halka,
marka linkigaas la gujiyo waxaa cinwaanka daalacdaha ka muuqanaya websitekii
caanka ahaa ee www.quwaaxgurato.com laakiin xaqiiqo ahaan waxaad kujirtaa
websitekii tuugada, kaas oo ay cinwaankiisa qarinayaan, halkaas haddii aad
dalabaad ka samaysatid ama wax ka iibsatid adigoo adeegsanaya kaarka wax lagu
gato, waxaa tuugadii heli doonaan lambarkii kaarkaaga, sidaas ayayena lacagta
kaaga dhici karaan ayagoo aan kuusoo dirayn wixii aad dalbatay.
Arintani waxay halis weyn ku noqoneysaa dadkii ka taxadari jirey
qolyahan shuftada ah sababtoo ah meeshii aad cinwaanka isku hubin jirtey, hadda
waxaa halis ah in cinwaankaas la qarin karo oo sidaas lagugu hodi karo.
Wax iibsiga oo keliya ma ahan sida khaldan ee arintan loo adeegsan
karo, waxa kale oo ay shuftani samayn karaan in ay akhbaar xasaasi ah si
tuugaysi ah ku urursadaan ayagoo adeegsanaya nidaamkaas qarinta cinwaankooda,
akhbaartaas la uruursadayna waxay u adeegsan karaan si aan qofkii akhbaarata
lahaa u cuntamin.
Tusaale ahaan waxaa la weriyey in habkan ay tuugadu adeegsan karaan uu
la shaqayn karo waxa loo yaqaan SSI (oo ah nidaamka suurta galka ka dhigaya in
website uu amaan yahay laguna gudbisan karo akhbaar muhiim ah), arintaas oo
halis weyn ah waayo halkaas waxaa ka muuqan kara in shuftadu ay iska soo dhigi
karaan kuwo u shaqeeya bangi oo ay sidaas akhbaarta kaaga heli karan, akhbaarta
ay u baahan yihiin in ay kugu dhacaan ama bangigagaa lacagta uga xawishaan.
Halistaan waxaa ogadey wiil 18-jir ah oo u dhashay dalka Ingiriiska,
ahna naqshad sameeye oo magaciisa la yiraahdo Sam Greehalgh, sida khiyaamadaas
loo samayn karona waa mid aad u fudud, waxa keliya oo linkiga dadka lagu
khaldayo lagu qori doonaa xeerka http://websitekawanagsan%01@websitekatuugada -
Ufiirso halkaas waxaa keliya oo laba website loo dhexysiisyey calaamadaha %01@
, sida uu wiilkan 18-jir kusoo bandhigay website-kiisa oo cinwaan kiisu yahay
http://www.zapthedingbat.com/ , waxana uu tusaale ku bixinayaa link marka la
gujiyo uu cinwaanka kasoo bixi doonaa uu noqon doono shabakada www.microsft.com
balse xaqiiqo ahaan uu qofku weli ku dhex jiro websitekii wiilkaas, waxana uu
wiilkaasi yiri :"Waxaan la yaabay sida ay u fududahay in arintaan la
sameeyo, waxaan sidoo kale la yaabay sida ay u adag tahay in la helo meel
akhbaarta ammaanka la xiriirta loogu hagaajin karo Microsoft", taas oo ay
weriyeen jaraa'do badan oo ka soo baxa Maraykanka.
Websiteka ka sokow, Siyaabaha qofka lagu hodi karo habkaan cusub waxaa
kamid ah in loo soo diro email uu ku qoran yahay link, linkigaas oo lagu
sameeyey habka aan kor kusoo sheegnay, kaas oo qofkii marka uu gujiyo uu toos u
tegi doono websitekii shuftada, marka uu halkaas ku qoro akhbaarta xasaasiga
ahna sidaas qofkii lagu dhici doono.
Wararkii ugu dambeeyey ee kasoo baxay halistan cusub waxaa kamid ah:
In dad lagu khalday website loo ekaysiiyey websiteka bangiga caanka ah
Citibank, marka uu qofku halkaas booqdayna la weydiiyey aqoonsiga iyo credit
card-ka, hadee haddii intaas la helo ma hadal baa yaal
Horraantii bishan ayey ahayd markii email loo diray dad adeegsada
PayPal oo ah nidaam internetka wax loogu kala gato kaddibna emailkaas dadka loo
diray ay xambaarsanayn link qofka ku hodaya website khaldan, sidaas oo kale
ayaana loo galay shirkad ganacsi oo kutaal dalka Ingiriiska. Sidoo kale
toddobaadkii hore ayaa la isku deyey in sidaas oo kale akhbaar looga
khiyaameeyo qof ka mid ah dadka adeegsada shirkada Internetka bixisa ee loo
yaqaan EathLink.
Waxaa la sheegay la sameeyey virus, kaddibna email dadka loo diray
loogu sheegayo in ay booqdaan microsft.com si ay viruska daawadiisa u helaan,
laakiin marka ay gujiyaan linkiga xaqiiqo ahaan waxaa qofkii toos u booqanayaa
website leh cinwaankii microsoft laakiin waa website uu ka buuxo virsu haddii
aad soo rogatidna aan war ka dambeeya la is weydiinayn oo kambuyuutarkii sidaas
ku noqon doono hawl gab.
Isku soo duuboo, Waxaa la sheegay in boqolkiiba 5 dadka emailadaas loo
diro ay ku hodmaan ama sidaas lagu khiyaameeyo, sidaas daraadeed adigu taas ka
mid noqon meysid haddii aad warkaan akhriday, waxaana rajaynayaa in aad dad
badan oo Soomaali ah ku baraarujin doontid halistaas si ay uga taxadaraan.
Microsf waxa uu sheegay in uu ku hawlan yahay sidii uu arintaan u
xallin lahaa oo u soo saari lahaa dawadeeda. Arintan oo khubarada Internetku ay
ku tilmaameen khatarta ugu weyn ee hadda ka taagan Internetka.