Ururka Aabbayaasha Soomaaliyeed ee Ottawa
Iyo Booqashadii Dr. Georgi Kapchits
Waxa qoraalkan kooban soo diyaariyey
Cabdiraxmaan Faarax
Barwaaqo
Ururka
Aabbayaasha Soomaaliyeed ee Ottawa (Kanada), wuxuu in dhoweydba ku foognaa
baadhitaan-no dhawr ah oo uu ka mid ahaa sidii loo ogaan lahaa loona maarayn
lahaa waxa keenay (ama abuuray) kala qaaraanka ku dhacay qoysas badan oo
Soomaaliyeed, qaar kalana ay halis ugu jiraan. Badhitaankaasi waxa lagu ogaaday
jiritaanka xidhiidh la’aanta ka dhex aloosan walcanka iyo ubadkooda, taasi oo
keentay iney dhalliyaro badani ka tasoobaan qoysaskoodii.
Si tabaalooyinkaa loo maareeyo, kuwa soo foollena looga
feejignaado oo looga hortago wuxu ururku qabanqaabiyey aqoon-isweydaarsiyo
dhawr ah oo loogu talagalay sidii dhalinta loogu soo dabbaali lahaa barashada
Af-soomaaliga. Waxa kale oo aqoon-isweydaarsigaasi ka dhalatay oo laysla
af-gartay in la soo martiqaado Dr. Georgi Kapchits oo u dhashay dalka
Ruushka ahna aqoonyahan ku xeel dheer afka iyo dhaqanka Soomaaliyeed, kana
dhiga af-soomaaliga Jaamacadda Moosko ee dalka Ruushka iyo Jaamacadda Berlin ee
dalka Jarmalka, si uu u xaradhaamiyo dhalinyaro badan oo hadda ka maagaysa ama
aan iskuba lurin, barashada afka hooyo.
Dr. Georgi Kapchits waa tusaale nool oo ka marag kacaya
inuu qof kastaa baran karo waxa uu doono iyo afka uu rababa isaga oon marna
tegin dalka afkaa uu baranayo lagaga hadlo. Kolkii uu yimid magaaladan Ottawa
waxa uu ka hadlay dhawr meelood. Madashii u horreysey oo ku tiil xarunta
Pinecrest and Queensway Health Community Centre, wuxuu Dr. Georgi uu
kula hadlay xubno ka tirsan ururrada u adeega beesha Soomaaliyeed ee deggan
Ottawa iyo aqoonyahanno Soomaaliyeed wuxuuna u sheegey iney dadka Soomaaliyeed
boqolkiiba konton (50%) gabyaa yihiin, kontonka soo hadhayna isu haystaan iney
gabyaan!" Waxa kale oo Dr. Georgi tibaaxay xushmadda uu gabyaagu ka mudan yahay
bulshada Soomaaliyeed dhexdeeda.
Waxa isna halkaasi hadal ku saabsan sooyaalka iyo mahadhada
Af-soomaaliga ka soo jeediyey Prof. Maxamed Nuux Cali oo wax ka
dhiga Jaamacadda Carleton. Wuxuu Prof. Nuux u abtiriyey
Af-soomaaliga, isaga oo tilmaamay afafka kale ee uu Af-soomaaligu la bahda
yahay. Wuxuu si habsami iyo aqoon-dheeriyi ku dhisaalantahay u qeexay siyaabaha
ay afafku u faafaan iyo sida ay u kala tasoobaan intaba.
Mar uu Dr. Georgi Kapchits kula hadlayey dadka
Soomaaliyeed meesha la yidhaa Foster Farm wuxuu u sheegey inuu
barashada Af-soomaaliga bilaabay 1964kii, kolkaasi oo uu arday ka ahaa
Jaamacadda Moosko. Xilligaasi buu yidhi, "Af-soomaaligu ma qornayn; buugaag
farabadan oo laga bartaana may jirin!" Hayeeshee buu yidhi, "Xiisihii iyo
jacaylkii aan afka u qabay awgood ayaan ardaydii Soomaaliyeed ee waagaa
waxbarashada u joogtay dalkii Midowga Soofiyeeti uga baran jirey".
Inj. Maxamed Xaashi Xandulle, oo hadal kooban ka soo
jeediyey madasha ayaa isna tilmaamay kaalinta loo baahan yahay inuu walcanku ka
qaato isku xilqaamidda sidii ubadka yaryar loo bari lahaa af-soomaaliga kuwa
roonroonna loogu soo dabbaali lahaa. Inj. Xaashi wuxuu sheegey inaan ubadka iyo
walcanku waxba isu ahayn haddii aan xidhiidh afeed jirin. Isaga oo midhkaa ku
tiikhtiikhsanayana wuxuu yidhi, "Afku waa agabka loo adeegsado isu gudbinta
dhaqanka iyo hiddaha. Haddii aanu jirinna dhaqan, diin iyo wax kale toona looma
gudbin karo ubadka!" Isaga oo hadalkii sii watana wuxuu yidhi, "Inta ubadka wax
laysu yahay waa inta lays af-garanayo ee haddii aan lays af-garanayn waxba
laysuma ah!" Waxa uu Injiinneerku si weyn ugu boorriyey xubnaha beesha
Soomaaliyeed, gaar ahaanna walcanka madasha fadhiyay, xilka ka saaran sidii
afka barashadiisa loo xoojin lahaa.
Bishan Ogost sagaalkeedii ayaa shirkii ugu dambeeyey lagu
qabtay Jaamacadda Ottawa. Halkaasi oo ay ka soo qayb galeen ardayda dhigata
labada Jaamacadood ee Ottawa iyo Carleton iyo ciddii xiiseyneysey,
rabtayna, iney aragto sida uu ugu hadlo Dr. Georgi Af-soomaaliga. Maalintaasi
wuxuu Dr. Georgi si weyn ugu nuuxnuuxsaday murtida maahmaahaha Soomaaliyeed iyo
baahida weyn ee loo qabo aqoonyahanno Soomaaliyeed oo u guntada ururinta iyo
baadhitaanka maahmaahaha iyo murtida Soomaaliyeed.
Wuxuu Dr. Georgi carrabka ku dhuftay sida ay isaga uga
ayaanka badan yihiin oo haddii ay doonayaan in ay bartaan ama xoojiyaan
barashada afkooda ay helayaan buugaag fara badan oo ay wax ka bartaan iyo dad
badan oo ku xeeran diyaarna ula ah in ay kaaliyaan.
3. Sheekooyin soomaaliyeed
4. Qaamuuska maamaahyada Soomaaliyeed
5.
Hubsiimo hal baa la siistaa
|
1. Maamaahyada Soomaaliyeed
2. Waxaa la yidhi – sheekooyin hidde ah
|
Ugu dambayntii, waxa xusid gaar ah mudan in la tilmaamo
buugaagta uu Dr.Georgi Kapchits qoray oo ay tiradoodu gaadhayso shan buug.
Waxaanay kala yihiin:
1. Maamaahyada Soomaaliyeed. Buuggani wuxuu soo
baxay 1983kii, qoraaguna wuxuu ku soo bandhigay kun maahmaahood oo soomaaliyeed
iyo kuwa Ruushka ah ee u dhigma.
2. Waxaa la yidhi – sheekooyin hidde ah. Buuggan oo ka soo baxay
Cologne, 1996kii wuxuu qoraagu ku soo ururiyey 217 sheeko oo Soomaaliyeed. Waxa
si habsamiya loogu gorfeeyey buuggan Warsidaha Suugaanta iyo Dhaqanka
Soomaaliyeed ee Hal-aqoon kana soo baxa magaaladan Ottawa
tirsigiisii 1aad ee xidhmada 2aad.
3. Sheekooyin soomaaliyeed (oo ku qoran af-ruush). Wuxuu
buuggan qorohu ku soo ururiyey Sheeko-xariirooyin Soomaaliyeed oo uu u
hal-tebiyey Af-ruush. Wuxuu aad ugu muujiyey qoto-dheerida murtida dadka
Soomaaliyeed. Wuxuu buuggu soo baxay 1997kii.
4. Qaamuuska maamaahyada Soomaaliyeed – The Dictionary of
Somali Proverbs. Wuxuu soo baxay 1998kii. Waxaad ka helaysaa lix kun oo
maahmaahood. Waa ururinta ugu badan ee ilaa hadda la sameeyey. Dr. Georgi wuxuu
sheegey intii ka danbeysey soo bixiddii buuggaasi in uu soo ururiyey 9,000 oo
maahmaahood oo kale, kuna talo jiro inuu buug cusub iskaga soo wada dhigo dhigo.
5. Hubsiimo hal baa la siistaa/To know something for sure,
one would even part with a she-camel: Buuggan oo soo baxay 2002da wuxuu
ku saabsanyahay cilmi-baadhis uu qoruhu ku ogaaday maahmaahaha ugu caansan ee
ay tahay inuu barto qof kasta oo soomaaliyeed iyo qof kasta oo shisheeye ah oo
ku dhaca barasha af-soomaaliga.
Wixii faahfaahin ah ee ku saabsan buugaagta uu qoray Dr.
Georgi waxaad ka helaysaa ardaaga uu ku leeyahay internetka ee ay sumaddiisu
tahay
http://www.kapchits.narod.ru dhammaantood.
Kama dambayntii, waxaan u sheegeynaa dadweynaha Soomaaliyeed
meel kasta oo ay joogaanba iney soo bixi doonto dhowaan cajalad maqal iyo
muuqaal ah oo laga duubay dhacdooyinkaas kor ku xusan. Waxa isku soo dubbariday
Cabdulfataax Maxamed Cabdulle. Wixii faahfaahin ah kala soo
xidhiidh Ururka Aabbayaasha Soomaaliyeed ee Ottawa. Tel: (613)
820-4922.
Waxaa soo diyaariyay:
Cabdiraxmaan Faarax Barwaaqo |
hal_aqoon@yahoo.com
Faafin: SomaliTalk.com | Aug 24, 2003
....
Copyright
& Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri
Kulaabo bogga hore ee
www.somalitalk.com
|