26 Janaayo: Libta Saas Laguma Helo
Yusuf Osman
yusufosman277@hotmail.com 
London, ONT, Canada

60 sano ka hor ayaa dodka Soomalidu tamaniyeen iney helaa Xoriyo, Madaxbanaani iyo iney aayahooda ka tashadaan. Baadi goobka Gobanimada gayiga Soomaaliyeed waxaa hormood u ahaa dhallinyaro Soomaaliyeed oo 15 May,1943 Aasaasey Xisbigii S.Y.L.Waxayna kala ahaayeen:- 

Aabayaashii xoriyadda Soomaalida ... SYL
[Fathers of Somali Freedoom. (S.Y.L. fOUNDERS).

1. Cabdulqadir Shakhaaawe Diin. 
2. Yaassin Xaaji Cismaan.
3. Mohamed Cali Nuur. 
4. Dheere Xaajio Dheere.
5. Cali Xasan Mohamed.(Verduro) 
6. Xaji Mohamed Xuseen Xaamud.
7. Mohamed Faraha Hilowle.(Farino) 
8.Khaliif Huudoow Macalin
9. Mohamed Xirsi Nur (Sayiddiin) 
10.Cismaan Geedi Raage.
11 Daahir Hagi Cisman (DHagaweyne) 
12.Mohamed Cisman Baarbe
13 Mohamed Cabdulehi Farah (Xayesi)

Halgankoodii waxaa lagu gaarey Xoriyaddi Soomaaliya u soo hoyatey 1960,Haaddaba waxaa nasiib daro ah Xoriyaddii iyo Dowladnimadii lixdan Sano ka hor dhidibada loo soo dhigey in maanta 26 Janaayo koox damiirka Allah ka qaadey shuftanimana u bareertey ay ku faanaan waxaan gubney ifkana ka qariney Calinkii Buluugaa ahaa waxaana baabi`ney Xoriyaddi Ummadda sidaas darteet baan u dabaal dageynaa soo kama fiicnaateen iney ka qoomameeyaan kana xumaadaan Qaranjabka ku dhacey Dadkii iyo Dalkii May gartaan iney u dabaaldagaan 26 Juun oo ah Maalintii Xoriyadda Gobollada Waqooyi Galbeed, May gartaan iney u dabaaldagaan 1dii Luulyo 1960May gartaan iney u dabaaldagaaan 21kii Octoober 1996 oo dhamaantood ah maalmo ku weyn Ummadda Soomaaliyeed iyo dalkaba.[qoraalka oo dhan] 

 
Bal Soomaaliyee eega kooxda ku faaneysa Dowladdii Soomaaliyeed baan ridney oo u dabaal dageynaa waxaana raali ka nahay dhibaatada Soomaaliya maanta heysata. Shuftada iimaankii iyo sharaftiiba Allah ka qaadey ma waxay u dabaaldagayaan oo iskugu soo baxeen meel fagaaro ah, Kufsiga Gabdhaha Soomaaliyeed iyo Hooyiooyinka, dilka Takhaatiirta, Siyaasiinta, Cullimada, Carruurta Waayeelka, Ardeyda, Aqoonyahanka, Askarta, Dumarka, Ganacsatada, Xididka, Saaxiibka, Qaraabada, Dariska Shaqaalaha, Abbeyaasha.

Maxay u dabaaldagayaan Ma waxay u dabaaldagayaan bililiqada Hantida dadweynaha, bangiyada Dowladda, Diirashada Warshadaha, Baallayaasha Jidadka, Xargaha Korontada, Dugsiyada, Xafiisyada Dowladda, Kuraasta iyo Miisadaha Iskoolada, Qalabka Jaamicadaha, Isbitaaalada Gubidada Geedaha,Boobka beeraha dadweynaha, Ciribtirka Ugaadha, Wasakheynta Badaha, dhisashada dhulka dadweynaha, Fiiqashada laamyeeriga, dariishadaha,Mutuleelaha, boobka guryaha shicibka iyo Dowladda, qafaalashada Dadweynaha,Abuurista Dagaal oogayaal, Malleshiyo, Beerista daroogada, Baasaboor been ah Baas iyo ballaayo oo dhan ayaa laga dhaxaley dowlad la`aanta aad u dabaaldageysaan sharaf iyo wax tarna lagama dhaxlin dowllada aad ku faaneysaan waan ereyney.

Mohamed Siyaad Barre, Allah Ha u Naxariistee wuxuu ahaa Halyey iyo Geesi u dhashey gayiga Soomaaliyeed dadkiisa iyo dalkiisuna waa ogyahay.Waxaa kale oo nasiib daro ah SHUFTA Ilbaxnimada ka soo horjeeda waxay ku faanayaan Villa Soomaaliya baan shaah ku karsanaa wixii aan soo bililiqeysanana waan keensanaa Villa Soomaaliya iyo Guriga Ummadda meesha ayey ku arkeen ee meel ay ka yimaadeen iyo cid dhistey iyo cid iskaleh midna mayaqaanaan.Waxaan kula talin lahaa Kooxda 26 Jaanaayo 1991 u soo jiidey DALKA IYO DADKA SOOMAALIYEED Qaran Jabka iney ka daayaan dadka iyo dalka Fasaadka ay ku hayaan garowsadaana ineysan xaq aheyn in xumaanta lagu faano. Ha eegeen Aayada Albaqra (Cow) 11 iyo 12.iyo Aayada 11. When it is said to them."Make no mischief on earth" They said "We are only ones that puts thing right" Ayada 12 Of a surely. They are the ones who make mischief, but they realize (it) not" Sidoo kale ha eegeen Ayaada 11 iyo 12 ee Al fajar (dawn) All these transgressed Beyound bounds in the land. And heaped therein mischief.

Waxaan hubaa inaan dadku xumaanta isku raacin ee hareerahooda maanta laga helayo dad ka xummaa in dowladda lagu kaco oo la rido iyadoo aan laga fakarin wixii lagu badali lahaa iyo ciddii badalilaheyd,maanta sidii xoriya doonkii ee gabdhaha Soomaaliyeed Dahabkooda gadi jiraan ay jiraan dad badan oo u diyaar ah iney mar labaad Xoriyadda iyo Callankii dib u soo celiyaan Ummaddana walaaleeyaan isla markaasna iska illoobaan dhibtii soo gaartey. Bal Soomaaliyeed Ila eega taariikhda madow iyo dhibaatada aan ka dhaxalney Dowlad la`aanta marka yeynaan ku faanin dowlad la`aan ee aan ka wada qeyb galno sidii aan mar labaad u soo ceshan laheyn hana ogaadaan dadka dhibta geystey in goor ay noqotaba la ciqaabi doono.

Waxaan kula talin lahaa saddex arrimood, qolodii maalintaa 26 Janaayo ku andacoodey waxaan Gubney Calinkii Soomaaliyeed Madaxweynihii Dowladdii Soomaaliyeedna iyo dadkii soomaaliyeedba dalka ka cariney:

1-Ineysan Sanad Danbe ku kicin arrimahaan oo kale haddana cudadaar ka bixiyaan (apology).

2-Iney ka qeyb gallaan halganka Ummadda oomaaliyeed loogu raadinayo Dowladnimada iyo xoriyadda.

3-Iney u arkaan gaf cad dabaal daga xaaraanta ah ee 26Jaanayo xusaana June 26, Jyly 1 iyo Octoober 21 iyo 15 may iyo maalmihii kale oo qaranka soomaaliyeed xusijirey.Waxaan kale oo u soo jeedinayaa qofkasta oo maanta dhibtaato ku haya dadka Soomaaliyeed oo ku dhibaateysan dibada iyo gudahaba iney faraha kala baxaan dhibaatada ay dalka iyo dadkaba ku yahaan Allahoodna ka cabsadaan kalana gartaan Xaaraanta iyo Xalaasha, isla markaasna ka qeyb gallaan Dib u heshiinta iyo soo celinta dowladdii Wax ma garaadku ku dheelay. Maanta labo cali Isma weydiineyso in qofka Soomaaliga ah Addunkana Sharaf xumo ku jooga dalkiina sharaf xumo ku jooga.

Yusuf O. Kenadiid.

SIDAAN HOOS KU WORAN AYEY U DABAALDEGEEN
Yusuf Osman

Waxaa maanta oo ku aadaneyd 26 kii January ayna ka soo wareegtay muddo 12 sano ah markii laga riday xukunka marxuum Max’ed Siyaad Barre ay taageerayaasha kooxda Xuseen Ceydiid ku xuseen madaxtooyadii uu deganaan jiray marxuumkaasi oo hada fariisin u ah hoggaamiye kooxeedka Xuseen Ceydiid munaasabad la xiriirta 12 guuradii ka soo wareegtay rididii taliskaasi oo ku aadaneyd 26 January 1991.

Ku simaha Xuseen Ceydiid Abuukar Max’ed Sh. (Abuukar Ganey) iyo xoghayaha guud ee golaha SRRC Prof. Max’ed Cumar Dalxa oo ka mid ahaa mas’uuliyiintii munaasabaasi ka hadashay ayaa waxay ka warameen taariikhda halgankii lala galay Max’ed Siyaad Barre iyo sida ay suurta gal ku noqotay in la tuuro maamulkiisii.

Waxay kaloo sheegeen mas’uuliyiintaasi ku hadlaysay magaca isbahaysiga SNA ee uu hoggaamiyo Xuseen Ceydiid wixii ka dambeeyey oo dhacay ridistii maamulkaasi 26 January 1991.

Prof. Dalxa ayaa yiri “Dowlad cadaalad ah Soomaaliya ma soo marin intay xoriyadda qaadatay waxaana shacabka Soomaaliyeed ku habsaday dhibaatooyin kala duwan oo intooda ugu badneyd ka soo gaartay xiligii uu jiray maamulkii Max’ed Siyaad Barre iyo sanadihii ka dambeeyey ee dowlad la’aanta iyo fowdadu dalka ku jiray.

Munaasabadaasi ayey taageerayaasha Xuseen Ceydiid ku soo bandhigeen sawiradii Jen. Max’ed Faarax Ceydiid oo ahaa Jeneraalkii redista maamulkaasi qeyb weyn ku lahaa, waxaana sidoo kale halkaasi laga jeediyey suugaan kala duwan oo ka hadlaysay maalinta 26 January maalintaas oo taageerayaasha Xuseen Ceydiid ay sanad kasta ku qabsadaan xaruntii madaxtooyada Ex-Villa Somalia xus ay ku weyneynayaan ridistii Max’ed Siyaad Barre oo dalka Soomaaliya ku qabsaday afgembi milateri 21 October 1969.

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan, kana tarjumimaayo aragtida SomaliTalk

»»26 Janaayo waa malin sidee ah?

»» Janaayo 26, 2001 iyo Muqdisho.....

<><><><><>

I  I  D  H  E  H

WARAYSI: FAARAX MACALIN, GUDOOMIYAHA XISBIGA SAFINA, KENYA
Waraysigaas oo Somalitalk la yeesheen waxa uu taabanayaa  dhinacyo badan, gaar ahaan Siyaasada Kenya, iyo dib-uheshiisiinta Soomaalida... GUJI 28/1

»»WAANO KU SOCOTA AYAAN XIRSI
»»Hashu Maankeey Gataye Ma Masaar Beey Laqday? 
»»HANASHADII SOMALILAND IYO RIYADII SOMALIWEYN 
»»Warbixin aan loo baahneyn: Jawaab Qoraalkii Ceynte ee Ayaan  
 »»BOGGA MAQAALADA DADWEYNAHA... GUJI  

Cawaaqib Xumida uu La Kulmayo Qofkii Caaya Rasuulka (scw)
Waxaa na soo kedinayay maalmihii ugu danbeeyay dad ku abtirsanaya inay yihiin soomaali oo si dhiiranaan aan dheelitirsanayn ugu kacaya falal-denbiyeed aad ugu weyn miisaanka culus ee diinta islaamka.. GUJI... 31/12

 com