Waa ilaaheey mahadiis in mar kale ay Soomaali ka badbaaday dabin ay u
qooleen Dowladaha deriska la ah iyaga oo kaashanayo kursi doon iyo doqon aan
garan halka ay ku jirto danta guud ee Soomaaliyeed iyo tan gaar ahaaneed ee uu
leeyahay shaqsi walba oo Soomaliya. Shirka Mbagathi waa kuftin kale iyo kici
waa ku timid ummadda Soomaaliyeed, waxaana ka horeeyay shirar kale oo shirkan
uga duwanaa oo kaliya makaanka lagu qabtay oo geddigood ku dhamaaday fashil iyo
shimbirayahow heesa , waxaa iyagana shirarkaas ka horeeyay ridintaanki rejiimki
ina Siyaad madaxda ka ahaa iyo asbaabihi keenay in uu nidaamkaas ku dhamaado
foolxumo Soomali oo dhan la degtay iyo dhicidiisi keddib oo ay bilowdeen
dagaala abaabulan oo faraha looga gubtay isla markaana uu ku daatay dhiig fara
badan oo Soomaaliyeed ,dagaaladaas ragga abuuray oo horboodayay waxay doonayeen
in dalka uu ku socdo mid la mid ah nidaamki uu hogaaminayay Madaxweyna Maxamed
Siyaad Barre oo ahaa in Qabiil kaliya gacanta ku dhigo ilaha dhaqaalaha iyo
hogaanka sare ee dalka iyo in Soomaalida inteeda kale ahaato kuwa loo taliyo oo
aan tala ku lahayn hogaanka sare ee dalkooda taana waa lagu hungoobay ,waxaa
iyadana weli lagu guda jiraa tan iyo saddex iyo toban sanno ka hor ilaa haddeer
dagaaladaas dibaatooyinki laga dhaxlay iyo dowlad la'aan iyo in aan weli lagu
raad joogin helitaanka dowlad Soomaaliyeed oo loo dhan yahay tiirarkeedana
yihiin alla ka cabsi, caddaalad iyo sinaan.
Soomaali Maanta waxay u baahantahay hogaamiya gacanta qabta kana soo saara
mugdiga islamarkaasna la yimaado dhaqanki uu hogaamiyayaasha Soomaliyeed kaga
soo saari lahaa bohosha ay ku jiraan oo salkeeda lagu wada indha beelay,
Soomaali waxay u baahantahay in dadweynaha iyagana gartaan in ay danta guud ku
jirto dabagalka hogaamiya ku sifoobay hufnaan dhinac walba leh ama ugu yaraan
maanta ka tarjumi karo baahida loo qabo ka bixitaanka kala danbayn la'aanta
saameysay waddanka oo dhan haba ugu dartnaatee Caasumadda Soomaliya Muqdisha
Xaqiiqada maanta mar kale na hortaal waa in ay weli hogaamiyayaasha
Soomaliyeed aynan ka qaangaarin siyaasadooda ah garasha la'aanta in uu
dadweynaha Soomaliyeed kaliya uu yahay cidda xaq u leh taageerida, ogalaanshaha
iyo diidmadeedaba dowlad alla dowladi lagu soo dhiso dibadda iyo gudahaba ,waxaa
iyadana xaqiiqa ah in hogaamiyayaasha Soomaaliyeed weli ku jiraan hurda dheer
oo caqligooda u diiday in uu arko qaranka Soomaaliyeed marki la wiiqay in
dadweynaha qola walbo horboodayo mid ugu maqan waxa loogu yeero fulinta fikirka
iyo danaha taageerayaashiisa . waxaa kale oo raggan dareenkooda ka maqan in
dadweynaha Soomaaliyeed maanta kala bah-dilanyahay iyo in hogaamiya walba marki
ay tolkiisa aqbalaan siyaasad aynan ku taageersanayn hogaamiyayaasha kale ee
Soomaaliyeed in ay hortaalo in aynan aqbalaynin reeraha kale ee Somaaliyeed oo
qola kasta ku daba taagan mid u aqriya cadowtooyada ay u hayaan reer hebel iyo
hogaamiyahooda waa keddib kolkuu dareenka hogaamiyahaas is taabsiiyo arrin uu
ku taamayay in uu ku guuleysto in looga baxay ,taa waxaa dheer jiritaanka
ayagana hogaamiyayaal sidoodaba dhaan raac ah oo goor walba ku tiirsanaado
hogaamiyihi ay u arkaan in uu yahay kii ay ka heli lahaayeen wasiir haddii la
waayana aanan marnana laga weynayn wasiir ku xigeen iyadoo weliba laga yaabo
qaar ka mid ah hogaamiyayaashan dhaanraaca ah in aynan ogayn in ay gacantooda
ku jirto mid ka mid ah furayaasha ugu muhimsan ee xalka arrimaha murugsan ee
ummadda Soomaaliyeed.
In yar gadaal ugu noqo taariikhda iyo goobti uu ka dhacay shirki Carta iyo
ka qeybgalayaashiisa waxaad arkaysaa in maanta ay joogaan Shirka Soomaaliweyn
uga socdo gogasha taal xerada doofaareey ee Mbagathi ergooyin badan iyo
hogaamiyayaal ka qeybgalay shirki Carta markaana idaacadaha la iska arko iyo
kuwa maqalkaba u sheegi jiray in shirka Carta guuleysanayo lagana maarmi doono
qabqablayaasha dagaalka, wadankana uu heli doono dowlad loo dhan yahay,
Soomaali weyn maanta waa ka dheregsan tahay halka ay maanta mareyso
natiijooyinki ka soo baxay shirki Carta iyo in uu waddanka iyo dadkaba ku soo
kordhiyay dhibaatooyin hor leh iyo kala qeybsanaan xagga fikirka ah oo ku
baahay dadweynaha Soomaliyeed iyo hogaamiyayaasha horboodayo dhexdooda. Waa
arrin la yaab leh hogaamiyayaashi sidaa nagu lahaa shirki Catre in ay maantana
shirkan ka leeyihiin hadalki iyo mid ka sii qurux badan , hilmaan hadal kuma
jiro isla hogaamiyayaashaas qaar ka mid ah ayaa marki ay xamar dib ugu soo
noqotay dowladdi ka soo baxday gogasha Carta oo ay garbaha u ahaayeen adduunka
u sheegay maalmo keddib in ay DKM(waa kooxda Carta) ka leexatay heshiisyadi
lagu gaaray Carta, arrinta sidaa ay wax u sheegayaan ma aha ee waa uun kaliya
in hogaamiyahan marki gogashaa Carta la joogay uu ku riyoonayay in ay qeyb
ahaan u soo gaari doonto qeyb libaax ,marki riyadiiina ay noqonweysay riwaayadi
uu soo aqristay ayuu ku dhaqaaqay in uu isaga balanki ka baxo ilayn dhinaca
kalaba waa hogaanka reer Cartee waxaa loo soo meeriyay riwaayad kale oo ka
duwan tii ay ku riyoonayen kuwa kale ee gogashaa la qalqaaliyay in ay wax uun
ka soo baxaan, isla haddeerna wuxuu ku jiraa riyo kale iyo shirkan ayaa kii
hore ka fiican oo aad wax ka helaysaa, haba sheegin raggan taladaba uguma jirto
waddankan aan mar kale dhidibada u aasno maamul mideeyo ummadda Soomaaliyeed ,
dadkeenana gaarsiiyo nabad balaaran ee lagu nasto laguna nasteexeeyo.
Shirka Mbagathi kama duwana Shirki Carta waa marka laga reebo oo kaliya kala
duwanaashada goobta lagu dhigayo iyo tababarayaasha(coach) kala wato labadan
koox ee kala lahaa u khidmeynta Shirki Carta iyo kan Mbagathi hadda ka socda,
shirka Mbagathi, qabashadiisa iyo mira ka dhalintiisa wuxuu ka unkamay Dhisida
Uururka la magac baxay SRRC oo ay dowladda Itoobiya ugu tala gashay in ay u
adeegsato burburinta iyo kala daadinti guulhihi u soo hoyday kooxda Carta iyo
koojkooda oo ay Dowladda Itoobiya u arkeysay in dowladaas ka soo if baxday
degmada Carta ee dalka Jabuuti in ay ka hor imaaneyso masaalixa ay iyada isu
tustay in ay laga maarmaan tahay in ay ku lahaato dalka Soomaaliya dowladi
mustaqbalka dhow iyo midka fogba ka ambaqaado, Itoobiya waa ku guuleysatay
arintaa oo ay kaalma kaga heshay Madaxweynihi DKM Cabduqaasim Salaad Xasan oo
aan isaga marin wadda mideyn karto umaadda Soomaaliyeed loogana hortegi karo
dowladaha damaca kaga jiro in ay gacan ku yeeshaan tala siinta iyo ku amar ku
taagleynta dowladdi dalka soomaliya ka curato.
Shirka Mbagathi uga socda Somaaliweyn waa ka hoseeyaa shirki Carta oo
natiijooyinki ka soo baxay burburintooda laga shaqeeyay keddib marki uu
guuleystay loona adeegsaday SRRC oo iyada hadda shirkan ku leh gacan xoogan ,SRRC
waa kala furfurantay oo shirkan iskuduubnaan kuma imaan waxaana kala reebay
asbaaba ay ka mid yihiin kala duwanaashaha damaca awood doon ee ku kala jiray
hogaamiyayaashi ku mideysanaa kooxdan ,guushi ay shirkan kala soo hoydaana waa
haddii uu ku dhamaado sidi ay Itoobiya ugu talagashay ilayn Soomali kuma dhamee,
waxaa goor dhow kooxdan magaceeda uu noqon doonaa kooxda Mbagathi sugayo koox
aan weli loo waqlalin, magacna aan la bixin laakin aan aniga u saadaaliyay in
uu magaceeda noqon doono kooxda Triboli loona diyaarinayo ka hortaga in aynan
anbaqaadin dowlad ku sheega loo joogo Mbagathi in lagu soo dhoodhoobo.
Kooxda Mbagaathi kama danbayn doonto wax badan kooxda Carta ,koox alla
kooxdi lagu dhiso damac gaar ah iyo faragelin shisheeya wuxuu dhameedkeeda ku
danbeeyn doonaa mugdigi ay kaga idlaatay kooxihi kaga horeeyay dhaqankan sidi
SNA(Salbalaar),SSA(Soodare),SRRC, kooxda Carta , kooxda Mbagaathi oo hadda u
mashxaradayso maritaanka waddadi kooxihi ka horeeyay ay ku danbeeyeen iyo
kooxda fooda nagu soo heyso oo aan magac la bixin laakin aan aniga u bixiyay si
ku meel gaar ah kooxda Triboli looguna tala galay horjoogsiga wax loogu yeeri
doono danaha kooxda Mbagathi
Gegebo iyo soo koobida qaabxumida fikirka siyaasadeed ee kooxahan aan kor ku
soo xusnay iyo dhibaatada ay ummadda Soomaaliyeed la dul joogaan waxaa lama
huraan ah in aan farta ku fiiqno xalka in uu ku jiro in koox walba garwaaqsato
nin walba oo xaqiisa hela maahine in aan xal lagu gaareyn riya ka soo unkantay
nin kaliya, koox ama dowladaha ku jahwareersan raadinta dano aan ka
shaqeyneynin danaha waddanka Soomaaliyeed iyo dadkiisa oo mid ah.
Soomaaliweyn qool ka sameysan hogaamiyayaal dhiigmiirata ah ayaa qoorta loo
galiyay sidi koorti lagu ilaalinayaay geela, waxaasa nasiib wanaaga ah in ay
jirto fashil iyo habacsanaaan xag alleh uga timid hogaamiyayaasha lagu tiriyo
in ay iyaga yahiin dhab ahaan kuwa hortaagan danaha Soomaalida, muddana loo
adeegsanayay ka shaqeynta kala daadinta mideysnaanta ummadda Soomaaliyeed ee
lagu doonayay welina lagu doonayo in uu dhamaado maqal danbe ee taariikheed oo
ah waxaa jiro geeska africa dowlad Soomaaliyeed oo qawi ah dowrna ku leh
habsami u socodka nolasha ka jirto geeska africa iyo africaba.
Kooxda Carta÷2+Kooxda SRRC÷2+Kooxda G8÷2=Kooxda Mbagathi =Kooxda Cusub EE
Triboli=Xukun Jaceyl lagu Waashay=Dagaal Hor leh= Somaali Baabe'eeda
Abdallah Moallim Mahamud
Moallem10@hotmail.com
QORAALADII HORE EE ABDALLAH MOALLIM