Axdiga dalka Somalia loogu dhoobdhoobay Kenya Ka BEEN SHEEGAYA Ummadda Soomaaliyeed kaas oo Halis ku ah JIRITAANKEEDA, MIDNIMADEEDA iyo DIINTEEDA.

Axmed Maxamed Aadan {Tabaatiig}
SSH_Kuwait@hotmail.com 

I  I  D  H  E  H

Haddii aynu u fiirsano dalaka habka Federaalka ku dhaqma ee adduunka maanta ka jira waxaynu arkaynaa inay yihiin:

1- Dal qayb ka mid ahi dalka intiisa kale xoog ku qabsatay ka dibna si ay u xalaalaysato qabsashadaas dhuleed madaxana u yare buuxiso dadkii ay xoogga ku qabsatay adeegsata erayaada "Federal" ama "United" ama "States" ama Union". Dalalka noocaas ah waxa ka mid ah Jamhuuriyadda "Federaalka" ah ee Ethiopia, "United" "States" of America iyo Midowgii Soofiyeti ee hore ee burburay oo magaciisu ahaa "Union" of Soviet Socialist Republics.

2- Dad kala af iyo dhaqan iyo/ama diinba ah oo ku heshiiyey inay Maamul mideeya oo ay danahooda ku fushadaan samaysataan iyagoo xor ah oo aan cidina khasbin. Kuwaas waxa ka mid ah dalka Switzerland.

3- Dad kala af iyo dhaqan iyo diinba ah oo gumaysi ku jiray oo markay xornimadoodii qaateen u arkay habka Federaalka kan keliya ee isku hayn kara waayo wax kale oo ka dhexeeya oo isku hayn kara ayaan jirin. Dalalkaas waxa ka mid ah Nigeria

4- Dad isku af iyo dhaqan iyo diinba ah oo kala firidhsanaa iyadoo qaybahooda midba Boqor yari haystay ka dibna Halyeyaal u soo baxeen oo mideeyeen markaasna doortay inay ku dhaqmaan habka Federaalka iyada oo aan cidina ku khasbin Dastoorka ay ku dhaqmayaana u yeerin. Dalalkaas waxa ka mid ah Germany.

Dalalka aynu kor ku soo sheegnay {iyo kuwa aynaan sheegin ee Federaalka hadda ahba}kuma jiro dal markiisii hore Dawlad keliya ahaa oo Maamul Dhexe lahaa "Central Government".Sida la wado Somalia waxay noqonaysaa dalkii ugu horeeyey ee midnimadiisa tuura oo qaada wadadii waaxyihiisa lagu jarjari lahaa.

Burburkii ku yimid Midowgii Soofiyeti wuxuu tusaale u yahay in Federaal kasta oo xoog ku yimaadaa burbur ku dambaynayo iyadoo burburkaas ay sababayaan arrimo dhaqaale, kuwo gobanimo doonba iyo faragelin shisheeye.Burburkaas oo kale ayaa hadda foodda ku soo haya Ethiopia.Dalka Mareekanka burburkaasi waa ka fogyahay sababta oo ah dadkii asal ahaan dalka lahaa waa wax la tirtiray iyo wax yar oo hadhay oo aan awood lahayn. Isla markaas dalka Mexico oo gobollo dhowr ah laga qaadayna awood uu hadda kusoo ceshado ma laha.Midda iyaduna muddo ka badbaadinaysa dalka mareekanka burburka waxa weeye isaga oo ah dal aan cidi lahayn hadda asal ahaan oo loo soo wada haajiray sidaas awgeedna cid xuriyad iyo dal laga qaaday u dagaalamaysaa aanay jirin.

Ilaa maalintii uu xornimada qaatay dalka Nigeria dhibaato bulsho iyo dhaqaale kama bixin waxana u sabab ah kala duwanaanta dhaqan iyo diineed iyo kala hodonaanta dhuleed. Lixdameeyadii Gobolka Biafra oo Batroolka ku hodon ah ayaa doonay inuu dalka intiisa kale ka goosto.Dagaalkii sokeeye ee gobolkaas iyo dalka intiisa kale ka dhex dhacay dhowr sano ayuu socday.Sidoo kale dagaalo sokeeye oo kooban oo diin ku salaysan iyaa markasta ka dhaca dalkaas.

Axdiga dalka Somalia loogu dhoobdhoobay Kenya waxa hadalka lagu bilaabay yahay:

"Annagoo ah Dadka Jamhuuriyadda Soomaaliya waxaanu isla gaarnay inaanu dhisno Dawlad Federal ku Meel Gaar ah.....". Qoraalkaasi waa sharci darro waayo waxa sidaas la odhan karaa marka RUN ahaan Dadka Soomaaliyeed go'aansado inuu Dastoor sidaas ah yeesho una codeeyo Barlamaan uu doortayna ansixiyo.Federaalkan dusha laga keenayaa Soomaalida wuxuu ahaa inuu bulshada ka yimaado haday doonayso inay nidaamkaas qaadato.Sida hadda wax loo wadaa waxa weeye: "Soomaliyey adigu garanweyday dantaada iyo nidaamka ku anfaca markaas annagaa nidaamkii ku dhiqi lahaa kuu dejineyna". Taasi maba xuma haddii dadka sidaas lihi yihiin kuwo niyadda ku haya danta Soomaalida. Haddaba cidi ma rumaysan kartaa in Ethiopia iyo qab qablayaasha dagaalka ee u adeegaa maskaxda ku hayaan danta Soomaalida?

Intaas waxa raaca iyadoo Axdigaas ay ku jiraan qodobo:

• 1-Ka BEEN SHEEGAYA Ummadda Soomaaliyeed,
• 2-Ku KHASBAYA waxaan lagala tashan dannaa u ahayn,
• 3-Dhayalsanaya GARASHADA Ummadda Soomaaliyeed,
• 4-Halis ku ah JIRITAANKEEDA, MIDNIMADEEDA iyo DIINTEEDA.

Haddaynu qodobadaas mid mid u qaadano waxa:

1-Bilowgaba Axdiga Kenya lagu sheegay in Ummadda Soomaaliyeed "AQOONSAN"tahay: "Kala duwanaanshaha dalka dhinacyada dhaqanka iyo beelaha..." Dhammaad. Waxa Soomali iyo adduunka oo dhammi ogyahay in Ummadda Soomaaliyeed oo dhammi meel kasta oo ay degto isku ISIR, DIIN iyo DHAQAN tahay.Taasi waa BEENTA u weyn ee Axdiga Kenya lagu xusay Soomaalina la rabo in la marsiiyo lagana dhaadhiciyo inay kala DHAQAN iyo kala QOWMIYAD tahay.

2-Axdiga Kenya waxa diyaariyey dad qalaad oo u badan cadowga Ummaadda Soomaaliyeed waxana ogolaaday dagaal oogayaashii Somalia halkay taallo dhigay waana kuwaas kuwa u dooray nidaamka federaalka kuna KHASBAYA ku dhaqankiisa.Dadka hadda ka doodaya Axdigaas waxa afkooda laga hayaa oo T.Vga shirkaas u gaarka ah qaarkood ka sheegay in amarka la siiyey uu yahay inay ka doodaan oo keliya habka qoraalka iyo qurxintiisa ee aanay qodobada asaasiga ah wax ka bedeli karin.Qodobada aan la bedeli karin waxa kamid ah FEDERAALKA.

3-Qodobka 19aad faqradihiisa 4 iyo 5 waxay sheegayaan in haddii Xukuumadda Kenya lagu soo dhisaa ay muddo 2 sano iyo badh ah hirgelin waydo nidaamka Federaalka ay markaas Xukuumaddaasi dhacayso ka dibna la dhisi doono Xukuumad nidaamkaas ku hirgelisa muddo sannad ah. Lama sheegin waxa dhacaya haddii Xukuumaddaas dambe mudadaas sannadka ku hirgelin weydo nidaamka. Waxa halkaas ka cad in ay KHASAB tahay in nidaamkaas la hirgeliyo ama Xukuumaddu ha hirgeliso ama ha hirgelin kari waydee.

Waxa kale oo halkaas laga garankaraa in GARASHADA Ummadda Soomaaliyeed la dhayalsaday waayo waxa loo muujinayaa inay iyadu dooratay habka Federaalka halka runtu tahay in LOO DOORAY.

Haddii labadaas Xukuumadood midina hirgelin kari waydo nidaamka miyaan micnuhu ahayn inaan Ummadda Soomaaliyeed rabin nidaamkaas. Haddii iyadoo arrintu sidaas tahay lagu KHASBO nidaamkaas miyaan markaas halkaas laga garanayn in nidaamkan Federaalka ah cid aan Soomaalida ahayni rabto.Ciddaas weeye cidda Federaalka dani ugu jirtaa.

4-Kala qaybinta Af Soomaaligii ka sokow {Maay iyo Maxaad Tiri}waxa Axdiga Kenya Af Ingiriisiga Somalia uga dhigay luqad RASMI ah. Adduunka lama arag dal luqo qoran leh oo misana luqo kale ka dhigta luqo rasmi ah.Taas waxa ka sii daran iyada oo Qodobka 89faqradiisa 19aad digayso sidatan: "Qoraalka af Ingriiska ee Axdiga ayaa ah midka rasmiga ah". Taas micnaheedo waxa weeye "qoraalka af Soomaligu {Maay iyo Maxaad Tiriba"} ma aha qoraal rasmi ah. Taas micnaheedu waxa weeye "xubin kasta oo Barlamaanka ka mid ahi waa inay af Ingriiska taqaan si ay Axdiga {iyo Dastoorka} u fasiri karto waayo Barlamaanku waa Hay'adda sharciyada Qaranka dejisa oo fasirta. Talaabada taas ku xigtaa waxay noqonaysaa in af Ingriiska iyo af Talyaaniga {oo qaar dagaal oogayaasha ka mid ahi ka dib ku soo dareen} ay noqdaan muddo ka dib luqadaha 1aad iyo 2aad oo bedelaan af Soomaaliga {Maay iyo Maxaad Tiri} iyo Carabiga.

Iyada oo loo hadoodilayo hog la rabo in Islaamnimada Ummadda lagu rido waxa qodobka 10aad ku qoran: "Islaamka ayaa ah diinta Soomaaliya". Meel kasta oo kale waxa la xusaa Jamhuuridda Soomaaliyeed halkaas maahee.Waxa laga garan karaa waxa la hadoodilayo qodobada ay ka mid yihiin 23{1}, 28{2}iyo 38{9}sababta oo ah waxa qodobadaasi ka hadlayaan iyo Diinta Islaamku waa iska hor imanayaan.

Qaybta ka hadlaysa "Awoodaha Dawlad Goboleedyada" waxay Gobolada siinaysaa awoodda gacan ku haynta Waxbarashada. Waxa markaas imanaya in gobol kasti manhajkiisa waxbarasho yeesho. Arrintaasi waxay quwadaha shisheeye u sahlaysaa inay farageliyaan waxbarashada dalka gobolkastana heshiisyo waxbarasho oo gooni ah la galaan iyadoo koodii doonayaa wiiqi karo barashada diinta Islaamka manhajyo uu watana soo gelin kara taasoo uu u ogolyahay qodobka 38{9}ee kor ku xusan.

Waxa Axdiga Kenya ka mid ah lifaaq oranaya sidatan:"Xukuumadda Federaalka ee ku meel gaarka ah waxay si deg deg ah WADA XAAJOOD ula geli doontaa gobolada waqooyi galbeed ee Soomaaliya". Waxa isweydiin leh, mar haddii midnimada Somalia MUQADAS tahay sida Axdiga Kenya sheegayo, maxaa keenay in qayb dalka ka mid ah lala xaajoodo.

Maxaa inta shirka loo fadhiyo oo cidda isu xilsaartay faraha kula jirto goboladaas loola xaajoonwaayey? Haddii Xukuumadda iyo goboladaasi is af garan waayaan muqadasnimadii maxay ku dambaynaysaa? Miyaan halkaas laga garankarin in shisheeyaha iyo dagaal oogayaashu aanay muqadasnimadaas daacad ka ahayn?

Soomaalidu iyadaa is baday in cadowgeeda gudaha iyo kan debeddo isukaashado iyada iyo adduunweynahana ka dhaadhicyo inuu dawlad usoo dhisayo.Dawladda keliya ee cadowgaasi u soo dhisi karaa waa mid dagaalkii sokeeye dib u bilaabaysa haddii Soomaalidu caqli ay ku kala badbaado la iman weydo.

Axmed Maxamed Aadan {Tabaatiig}

SSH_Kuwait@hotmail.com 

 QORAALADII HORE EE TABATIIG

Faafin: SomaliTalk.com | Aug 14, 2003

Copyright & Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri

 .... Copyright & Islaamku wuxuu ka qabo.... Akhri

Kulaabo bogga hore ee  www.somalitalk.com