fikrada maqaamka xamarcaddeey ee: maxuu ka qabaa Dr Cabdulkadir
Xaaji Suufi (Muriidi golf).
Mr Tooxoow, Waan ku salaamay. Qormadii aad ku soo bandhigtay
saxaafadda ama internetka, badanaaba waan la
socday, intooda badanse kama jawaabin oo akhriste guud inaan ka noqdo ayaan ka
door-biday. Haddaba Doodisweeydaarsigii maqaamka Muqadishow (status of
mogadishow city) waxaa la yaab leh in mr Towxow u ka soo yeero erey dadbadan
ka dhakafaariyay. hadii aan faahfaahiyo ereygii Mr Toowxoow waxaa jirtaa in uu
isticmaalay eray isir quursi ah, kaasoo ah GIBILCAD.
Hadaba Mr towxoow miyuusan
ogeeyn in bi'niaadamka isugu jiro midabadda kala ah caddaan, madow, casaan,
kuwaas
oo kuligooda ah abuur ilaaheey.waxaa kalo muuqato in Mr. Tooxowoow u warba u
hayn in qowmiyadda Banaadirigu isugu jirto dad madow iyo dad cad sida
qowmiyadaha kale. waxaa Haboonaan laheeyd in Towxoow ka waantowow ereyadda u
sida gaar ah ula jeedo isir quursiga . qooyska Banaadiriga waxaa lagu soo
abaabiya Xasilooni iyo La'dhaqanka Dariska. ayagoo ka tusma qadanaaya
awaamiirta ama wajibaadka ilaaheey faray .
Dadku waxay ka soo farcameen nebi AAden ( midabkay doonaan ha lahaadeen),
waxaana ilaahay ka wada abuuray dhoobo.
Alle wuxuu xadiith qudsi ku yiri:" Dulmiga Naftayda Ayaan ka
Xaarantimeeyey idiinka Dhexdiinana waxaan ka yeelay Xaaraan ", intaas oo
kaliya ma aha ee lama soo koobi karo aayadaha Qur''aanka kariimka ah ee ka
hadlaya dhawritaanka xuquuqda insaanka, waxaana nooga filan nuxurka iyo murtida
qaaliga ah ee ay xambaarsan yihiin Aayadaha 83 surt.Qasas,38 surt.Isra iyo
18aad surt.luqmaan, kuwaas oo Alle nooga digayo in aan isku xadgudubno
dhexdeena, naguna boorinayo in ciribta san ay mutaysanayaan kuwa aan iskibrin,
dhulkana aan ku samayn fasahaad iyo amar_ku_taaglayn.
sidoo kale Xeerka Caalamiga ah ee xuquuqda Aadamiga ah wuxuu Cadeeynayaa
xuquuqda siman ee bi'niaadamka ayadoo aan loo eegeyn midibada dadka iyo
qowmiyadahooda :(Article 2) "Declaration, without distinction of any kind,
such as race, colour.
aduunya daris, aaqiro daris,iyo waliba is xaqdhoor. aniga ahaan
aflagaadeemaayo dhibaato u geysanmaayo wallaalahey Xamar Daye iyo inta nala
degta XamarCaddeey . Waa su'aal da' weyn...yaa xamar logu yimid,oo asali ah (
aboriginal)? Hadanna waxaa is-weydiin leh waxa kalifay inaan jawaab-celin ka
bixiyo arrimaha aad qoraalkaada ku xustay. Tan 1-aad waxay iila muuqataa inaad
tahay nin aad u da' yar, oo waliba waxa aqoon aad u laheeyn Taariikh- ,Soojireenka
ah ee gobolka Banaadiriga,oo aan marnaba mugdi galin hadanna wali la geli karin
oo sida dayaxa oo kale u muuqdaan,iyo dhaqanka Banaadiriga iyo caadooynka ,Soomaaliyeed;adiga
towxoow ah Tan 2-aad, Waxaad meel uga dhacaysaa taariikhda iyo xaddaaradda
QAWMIYADDA BANAADIRIGA EE SOOMAALIYEE adigoo wali qoraalkaagaba ku cadeeysay
gibilcad taas oo xitaa ka reeban diiniya iyo xuquuq insaanka Caalamiga.
ma maqashay waligaa maahmaahda Banaadiriga oo leh:: *.waa la aaweeyaa
nin ku aamine ku asxaame weliisa afkiisa ku samaade aa mis yira oos ooyo
uurkiisa xumaade la arwaaxiyaa lo ordaaye*?.
Haddii ay kula noqotayMr.Towxoow in 12-kii sanno ee dagaalka sokeey socday,
wadanka la baabiyo ,isla markaana hantidii taariikhda Ummadda la bililiiqeysto
waa waxaan súragal aheeyn. waxaan kaloo surta gal aheeyn in la marin habaabiyo
taariikhda sooyaalka ah ee ummadda Soomaaliyeed .waxaa shaki ku jirin in
dhulka soomaaliyeed u jiray mudo fog, ayadoo gobalka banadir u ka mid yahay
meelaha uga faca weeyn Deegaanada soomaaliyeed .hadii taariiikhda dib u
milicsano waxaa jira Dokumeentiiyo taariikhi ah oo ka hadlaayaa facweeynida
goboolka banaadiri iyo dadka asal ahaan ku abtirsadda Deegaanka Banaadiriga .
Buugga SIEK-KIEK IN SOMALIA 1928 ee uu Qoray RENZO MEREGAZZI
Buuggan wuxuu
si caddaan ah u Bayaaminaaya ama shaaca uga qaadayaa cida loogu yimid Xamar asal ahaan.
Qabiilada ku soo horeeyay waxay kala yahiin sida u tilmaamayo Yacquub,
Asharaaf, Cammuudi. Saddexgeeddi, Reer Maanyo, Shaanshi, Dhabar Weeyne,
Bandhawow, Reer Faqay.
Sidoo kale,waxaa buuggan ku xusan qabiillada u soo haajiray Xamar, kuwaasoo
kala ah, Shiiqaal, Abgaal, Habargedir, Hillibi, Moobleeyn, Murusade,
Majeerteeyn, Isaak, Ogaadeen, Biimaal, Sawaaxili, Baraawaan.,
Haddaba, tixraaca buuggani waxaa laga soo minguuriyay buugga talyaaniga ah ee
hoos ku qoran.
SIEK-SIEK IN SOMALIA ( Buug )
Qore : Renzo Meregazzi
,R.Bemporad & figlio ,editori--Firenze,1928
Stab.Tip.Giannini & Giovannelli,via della pergola 16, firenze.
Fiiri bogga 18aad waxaa ku qoran sidaan .
Le Cabile originarie di Mogadiscio sono:Jacub, Asceraf, Amudi, Seddaglie,,
Rer Magno, Scascerti, Dabaruini, Bandabo, Rer Faghi,.
Cabile immigratesono:Scekal, Abgal, Averghedir, Illivi, Mobilen, Mursala,
Migiurtini, Isak, Ogaden, Bimal,Suahili, Bravani,.Assimilati gli Ebrei, Gli
Indiani, Gli Arabi,E gli Eritrei.
. Ummadaha way kufaannaan taariikhdooda sida Taariikhda Caasimadda
Xamar oo kale. Taariikhda asalka ah ee Xamar waa wax la soo koobi karin marka
loo baahdo in la tartamo marka lagu cabiro ambase lagu dhereriyo taariikhaha
ummadaha adduunka..hadaba waxaa is weydiinleh Muddadii laba iyo tobanka sano
aheed ee la soo dhaafay waxaa jiray in taariikhdii mugdi la geliyay,taasoo ah
arrin aan maangal ahayn.waliba caqliyadda kafog .
waxaa la yiray: Beentaada hore runtaada danbay u baas baxdaa..... hadal
badan haan ma buuxsho, ninkiin sabraa setkiisa waa helaa, maanta waxay
taagantahay Dukumeenti ha lagu soo bandhigo via internetka.oo soomaalida ka
markhaati kacaayaan.
fiiro gaar ah la'dooni maayo hadal ku tiri kuteeyn? iyo af lagaado. ee waxaa
laga doonayaa Dukumeentis Taariikh leh iyo tixraacba.waliba la taaban karo.
hadaba waxaad qoraalkaaga ku xustay Mr. Tooxow inaad Dukumeentiiyo
Taariikhi ah aad ku soo bandhigidoonto Internetka hadaba waxaan ka rajeyneynnaa
in Dukumeentigaasi laga wada faaiideeysto, sidad Dukumeentiga qormadeeyda aad
ku araktid oo kale.waxaa la yiri :nin weysa u dhoorani aadaanka marku maqloo
kama naxo..
ugu danbeentii waxaan ku soo gunaannadayaa Xamar iyo Xamardaye way is
yaqaaniin ee uma baahano Dhex-yaal.
murtii soomaaliyeed Ayaa oraneysa : Albaab uusan lahayn ninkii garaaca
waajibkiisuu helaa
wabilaahi Towfiiq
Gu'doomiye kuxigeenka uurka SANU ee Banaadiriga
Dr. Cabdulkadir Suudi maxamed (muriidi golf )
E-mailto: muriidigulf@hotmail.com
E-mailto: reerxamarta@hotmail.com
AFEEF: Aragtida qoraalkan waxaa leh qorayaasha ku saxiixan, kana tarjumi
maayo aragtida SomaliTalk
FAAFIN: Agoosto 22, 2002